erfgoedobject

Coloma-Instituut

bouwkundig element
ID
1537
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/1537

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Coloma-Instituut
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

"Coloma-Instituut" (Secundair en Hoger Onderwijs), gelegen in deels met grachten omringd domein van circa 6 hectare. Van oudsher eigendom van de familie Berthout (heren van Grimbergen, later ook van Mechelen en omgeving), en "Vorschenborgh" genaamd; later kwam hier een poederfabriek, die aan het einde van de 16de eeuw werd ontmanteld. Vanaf 1610 ingericht als lusthof, en achtereenvolgens in handen van Jan Van den Eynde en Maximiliaan du Trieu; laatstgenoemde verkocht het in 1708 aan Gaspar Buts die optrad als stroman voor de Hanswijk-Heren of Dalscholieren.

Het klooster, dat pas in 1727 de volle eigendomstitels verkreeg, benutte het voormalige lusthof tot aan het einde van de 18de eeuw als retraiteverblijf; de inmiddels gegraven Leuvensevaart (1750-1753) vloeide aan de voorkant. In 1783 werd het klooster opgeheven en tijdelijk ingericht als poederfabriek tot het in 1786 openbaar verkocht werd aan Jean Ernest Guîlain Xavier Coloma, baron van Sint-Pieters-Leeuw; vanaf nu verandert de naam Vorschenborgh in "Château de Coloma". De gebouwen kregen een residentieel karakter, de hovingen werden naar Engels model heraangelegd en een monumentale inkompoort, afkomstig van het kasteel van Willebroek opgericht (in 1968 gesloopt voor de bouw van de huidige Colomabrug). De centrale vijver en de beken aan de noordkant zijn nog een overblijfsel van de weelderige tuinaanleg van weleer. Na de dood van Coloma, in 1825, werd het kasteel café-restaurant en de tuin openbaar park.

In 1846 werd de start gegeven voor de huidige bestemming: de Aalsterse congregatie van de Dames de Marie kocht het domein om er een pensionaat voor juffrouwen van goede stand op te richten. Het kasteel werd vervangen door een indrukwekkend, neoclassicistisch gebouw van drie bouwlagen, met een centraal gedeelte van elf traveeën en schuin aansluitende vleugels van zeven; een feestzaal, passend bij de stijl van het bestaande complex, werd in 1924 naar ontwerp van de Brusselse architect E. Richir toegevoegd. Door de bombardementen van 1944 werden pensionaat en klooster zo goed als van de kaart geveegd; alleen de feestzaal en een aanleunend gebouw met granieten trap bleven overeind; ze werden hersteld en ingericht ten behoeve van de hotelschool; de feestzaal wordt heden gebruikt als sportzaal. De buitengevel van deze zaal is opgevat als een klassiek tempelfront van drie traveeën gescheiden door geblokte pilasters met hoofdgestel en driezijdig fronton met het embleem van de school; de blinde bakstenen muren, sober versierd met panelen, zijn geopend met een segmentboogpoort in hanekamomlijsting.

Aan de oostzijde van het domein bevindt zich de voormalige oranjerie met aanleunende dienstgebouwtjes in eclectische stijl van circa 1900; sedert 1978 zijn ook hier leslokalen in ondergebracht.

Begaan met opvoeding en onderwijs van jongeren uit alle bevolkingsklassen, openden de zusters in 1902, binnen het Colomadomein een kosteloze school voor meisjes uit de buurt; de plannen voor deze school werden in 1901 getekend door architect Ph. Van Boxmeer; samen met het aanpalende jachtpaviljoen van baron Coloma werd ook dit gebouw onlangs grotendeels opgeslorpt in een nieuwe vleugel parallel met de Colomalaan.

Vanaf de jaren vijftig tot op heden werden talrijke nieuw- en vernieuwbouwwerken uitgevoerd; architecten die hierbij betrokken waren zijn onder meer A. Hoppenbrouwers (1964-1967, directie- en secretariaatsgebouw van de secundaire scholengemeenschap, oorspronkelijk gebouwd als internaat), A. Roose (1968-1974, lagere school, middenschool en bovenbouwschool met onder meer auditorium), J. Vertommen (1971-1976, sport- en turnzalen, praktijklokalen en klassen afdeling kinesitherapie).

  • STADSARCHIEF MECHELEN, Modern Archief 4446, 1901, nummer 70; 1924, nummer 594.
  • Coloma "De Onbekende", Mechelen, 1990.

Bron: KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. 1995: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Mechelen, Kanton Mechelen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 13n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Plomteux, Greet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Coloma-Instituut [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/1537 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.