erfgoedobject

Hooghuis

bouwkundig element
ID
17215
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/17215

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hooghuis
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Hooghuis
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Landhuis Hooghuis
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Historiek

In 1613-1614 gebouwd voor rekening van het polderbestuur, later "Huis van plaisance" en in de loop der tijden vervallen tot winkel, afspanning en café. Heden werd er een tentoonstellingszaal ingericht. Wordt in verband gebracht met Rubens omdat het waarschijnlijk eigendom geweest is van Jan Brandt (vader van Isabella Brandt, eerste echtgenote van Rubens) en later van Jan van Broeckhoven de Bergeyck (tweede echtgenoot van Helena Fourment, na Rubens overlijden). Vrij verstoken ligging: voornaamste gevel ziet uit op heden min of meer omsloten binnenkoertje, waarvan nog overblijfselen van verharding met klinkers behouden bleef, in visgraatverband gelegd voor de ingang.

Beschrijving

Traditionele verankerde bak- en zandsteenbouw; twee en een halve bouwlaag onder licht geknikt schilddak (Vlaamse pannen), uit de eerste helft van de 17de eeuw (baksteen klein formaat 19 x 9 x 5). Voornaamste gevel naar het zuiden gericht: lijstgevel van vijf traveeën tussen hoekblokken, op zware sokkel en gemarkeerd door middel van muurbanden, alle evenals de beëindigende geprofileerde daklijst van zandsteen. Benedenverdieping met rechthoekige (eertijds beluikte) 19de-eeuwse vensters met houten lateien en arduinen onderdorpels, zijnde verbouwingen van de oorspronkelijke kruiskozijnen onder een ontlastingsboog met aanzet- en sluitstenen. Vensters op de bovenverdieping in behouden arduinen omlijsting, gedeeltelijk met sponningbeloop - alwaar duimen op oorspronkelijke halve luiken duiden - gedeeltelijk met afgeschuind beloop; kruisen echter verwijderd; onderdorpels onderling verbonden door cordon. Alle vensters zijn ontlast door een segmentboog met natuurstenen aanzet- en sluitsteen, met uitzondering van de drie middelste bovenvensters, waar zij plaats ruimen voor hardstenen bolkozijnen van de zolderverdieping. Monumentale blauwe hardstenen deuromlijsting in vol plastische barokstijl, door middel van en beschadigde zandstenen cartouche 1645 gedateerd. Geprofileerde en geblokte rondboog op eveneens geblokte rechtstanden, ingeschreven in verdiepte en geblokte barokpilasters met Ionisch kapiteel; bekronend gekornist driehoekig fronton; oude houten opgeklampte deur met beschot van belijste en benagelde plankjes, nog voorzien van een bewerkte ijzeren slotplaat en trekker. Zijgevels van zeer kleine Hollandse gele baksteen (16 x 7 x 3,5) waarschijnlijk herbouwd (eerste helft van de 19de eeuw ?); dezelfde baksteensoort werd trouwens ook sporadisch voor aanpassingen en opvullingen in de voorgevel aangewend. In de westelijke zijgevel bleef een hardstenen kruiskozijn intact behouden met getraliede bovenlichten; in de oostelijke zijgevel werden de kruisen verwijderd uit de vensters met een ontlastingsboog boven de latei. Steigergaten onder de daklijsten.

Aanbouw uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, onder lessenaarsdak, over de hele breedte van de achtergevel (noordkant); muuropeningen onder ijzeren I-lateien met rozetvormige bevestigingsbouten. In het verlengde hiervan: viertal kleine en vervallen arbeidershuisjes (vierde kwart van de 19de eeuw tot eerste kwart van de 20ste eeuw).

Interieur

Uiterst interessant interieur: benedenverdieping nu omgevormd tot een tentoonstellingsruimte met (verkeerdelijk) gedecapeerde binnenmuren. Eikenhouten zolderingen waarvan de moerbalken rusten op geprofileerde balksloffen en korbelen; dicht geplaatste kinderbalken; oorspronkelijke betimmering van brede planken. Twee monumentale barokschouwen uit het tweede tot derde kwart van de 17de eeuw behouden: links, voordien in de woonkamer, Italiaans geïnspireerde schoorsteenmantel van sterk geaderde grijze marmer waarvan de plaat gedragen wordt door zware korbelen op Toscaanse zuilen. Rechts, voordien in de gelagzaal, wordt het sterk geprofileerd houten tablet gestut door massieve belijste wangen van gepolijst graniet; schacht tegen de zoldering gewelfd en daardoor als steunplaat dienend voor de vuurplaat der bovengelegen verdieping en rijk versierd met laatgotisch traceerwerk rustend op korbeeltjes gebeeldhouwd in de vorm van mensenhoofdjes: onderboezem bekleed met witte Delftse tegels. Houten spiltrap; trapzaal van de woonruimte gescheiden door middel van houten rondboogdeur in geprofileerde archivolt met gegroefde sleutel en imposten, gevat tussen pilasters met hoofdgestel, alles uitgevoerd in eikenhout. Op de bovenverdieping bleef een schoorsteenmantel behouden: geprofileerde houten tablet op zandstenen dragers met laatgotische vormgeving.


Bron: DEMEY A. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Sint-Niklaas, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 7n1 (B-L), Brussel - Gent.
Auteurs: Demey, Anthony
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hooghuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/17215 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.