Voormalig gemeentehuis, opgetrokken tijdens de wederopbouw in de jaren 1925-1926 in een traditionalistisch-regionalistisch geïnspireerde stijl met invloeden van art deco, naar ontwerp van architect Jerome Deboutte.

Historiek

Op deze plaats ten zuiden van de kerk en aan het begin van de Kortrijksestraat, bevindt zich vanouds de herberg "In Het Damberd". Wanneer deze na de Eerste Wereldoorlog in puin ligt, wordt beslist om op deze plaats een nieuw gemeentehuis op te trekken, gerealiseerd in 1925-1926 naar ontwerp van de Ardooise architect Jerome Deboutte (1883-1950), leerling van Sint-Lucas te Gent.

Het dorpscentrum van Ardooie had na de Eerste Wereldoorlog aanzienlijk wat oorlogsschade, ook de kerk lag in puin. Zoals blijkt uit de kaart van de door de Dienst der Verwoeste Gewesten geadopteerde gemeenten in West-Vlaanderen was Ardooie geadopteerd (‘wet nopens de nationale aanneming der gemeenten en het herstel der verwoeste gewesten, 8 april 1919). Deze wet plaatste de gemeente onder het toezicht van een Hoog Koninklijk Commissaris die de wederopbouw in de goede banen moest leiden. De Belgische staat nam onder meer het herstel van de openbare diensten en de eigendommen van de gemeente op zich.

In 1976 worden enkele aanbouwen gerealiseerd ten westen. Het gebouw blijft in gebruik als gemeentehuis tot 2004. Huidige functie als huisvesting voor het OCMW. In 2009 wordt het oorspronkelijke schrijnwerk vervangen door PVC. Aan de westzijde van het voormalig gemeentehuis bevindt zich nog een klein voormalig politiekantoortje, thans PWA-kantoor, en een voormalige conciërgerie (nummer 3), thans noodwoning/vluchthuis.

Beschrijving

Geelbakstenen wederopbouwarchitectuur met traditionalistische invloeden en lichte inslag van art deco. Prominent volume van twee bouwlagen onder zadeldaken in mechanische pannen en met klokkentorentje, gelegen op de hoek van Marktplein en Kortrijksestraat, met voorliggend pleintje. Fraaie overkragende houten kroonlijsten op klossen. Expressief baksteenmetselwerk, onder meer met verdiepte travee nissen en siermetselwerk op de borstweringen. Plint in ruwe natuursteenblokken. Rechthoekige muuropeningen, voornamelijk twee- en drieledige ramen. Natuurstenen onderdorpels, similibepleisterde betonlateien en stijlen. Op het moment van opname (september 2008) nog met het oorspronkelijke schrijnwerk, zijnde groen geschilderde schuiframen met grote roedeverdeling in geel/goudkleurig raamkader, bovenlichten op de verdieping in gekleurd glas in lood, op de begane grond met kleine roedeverdeling. Dit schrijnwerk werd kort daarop vervangen door PVC.

Aan de zijde van het Marktplein met vijfzijdige erkeruitbouw over twee bouwlagen, centrale inkompartij eindigend in puntgevel en vierzijdige klokkentoren. Toren in de bovenste geleding overgaand in een ronde opbouw gesteund door bakstenen hoekpilasters, onder meer met bolbekroning, onder klokvormige leien spits, met bekroning van vogel (mogelijk een Blauwvoet, als verwijzing naar het gelijknamige gedicht van A. Rodenbach, als statement van Ardooie als Vlaamsgezinde gemeente). Portiek gevormd door twee korfbogen steunend op centrale natuurstenen pijler, rode baksteengewelven. Vernieuwde inkomdeur. Aan de rechterzijde een gedenkplaat voor militaire en burgerlijke slachtoffers en politieke gevangen van de Tweede Wereldoorlog. Opgericht rond 1960 op aanvraag van de N.S.B., oorspronkelijk opgehangen in de hal van het gemeentehuis. Rechthoekige zwartmarmeren plaat, gesteund op twee geprofileerde tabletten van witte natuursteen op console. Bovenaan het opschrift: "WIJ GEDENKEN ONZE GEVALLENEN UIT DE OORLOG 1940-1945", met daaronder de vermeldingen: "SOLDATEN", "POLITIEKE GEVANGENEN", "BURGERLIJKE SLACHTOFFERS", telkens met de namen in alfabetische volgorde. Onderaan de tekst: "ZIJ RUSTEN IN VREDE" en de latere toevoeging: "SOLDAAT" en de naam. Boven de portiek op de borstwering drie wapenschilden, met name van West-Vlaanderen, Vlaanderen en Ardooie.

Op de hoek naast de erker een witmarmeren gedenkplaat met inscriptie: "TEN JARE ONZES HEEREN / JESUS CHRISTUS / MDCCCCXXVI OP XIX SEPTEMBER / WERD DOOR Z.D.H. MGR V. ROELENS / BISSCHOP VAN DJERBA / AR. VIC. VAN TANGANYIKA / BOUDEWIJNSTAD / BELGISCH CONGO / PLECHTIG DE INTRONISATIE / GEDAAN VAN DIT BEELD / EN DOOR BURGEMEESTER BAERT / DE GEMEENTE TOEGEWIJD / AAN HET H.HART VAN JESUS". Daarboven een uitgespaarde gevelnis op de hoek, met vijfzijdige sokkel en ronde luifel, waarin Heilig Hartbeeld.

Straatgevel aan de zijde van de Kortrijksestraat van zes ongelijke traveeën.

Ten westen een lagere aanbouw onder mansardedak. Klein puntgeveltje met rondbogige deuropening waarboven een simili kader: "POLITIE". Daarnaast een gecementeerd muurdeel met belettering: "BEKENDMAKINGEN". Meest westelijke gedeelte als aparte woning (nummer 3, voormalige conciërgerie) in donkerrode baksteenbouw, met getoogde muuropeningen en rondboogdeur, in september 2009 nog met bewaard witgeschilderd schrijnwerk, onder meer met kleine roedeverdeling, thans gedeeltelijk vervangen.

Interieur

Behouden ruimtewerking en structuur, betonroosteringen. Op de begane grond veelal oorspronkelijke deuropeningen met art-decogetinte deuren met kleine paneelonderverdeling. Centrale inkomhal met bordestrap. Oorspronkelijk herbergt de inkomhal de maquette van het wedstrijdontwerp voor het standbeeld van Breydel en De Coninck in Brugge, van de hand van de beeldhouwer Pieter Boncquet (1850-1884), thans door de gemeente ontmanteld en opgeslagen. In de muur van de inkomhal geïntegreerde natuurstenen stichtingsplaat met inscriptie: "DIT RAADHUIS IS GESTEMD DEN 22 XI 1924 / ONDER HET BESTUUR VAN BAERT H. BURGEMEESTER /... / EN OPGEBOUWD ONDER T ZELFDE BESTUUR IN 1925-26 / DOOR DEBOUTTE J. BOUWMEESTER EN DEVRIESE R. AANNEMER". Bewaarde tegelvloer in gele en zwarte tegels. Belendende burelen aangepast tot hedendaagse bureaus, nieuwe vloeren, eenvoudige bakstenen kachelschouwtjes en houten lambriseringen met muizentand. Voormalig bureau van de burgemeester (ter hoogte van erker) rijkelijker uitgewerkt met fraaie geometrische houten schouwmantel, houten plankenvloer onder linoleum. Voormalig bureau van de gemeenteontvanger met ingewerkte brandkoffer. Trap met granito treden en metalen leuningen (art-deco-invloed), op de verdieping overgaand in houten trap. Tussenverdieping boven het voormalige politiekantoor.

Op de verdieping een gang in rode gebakken tegeltjes. Bewaarde binnendeuren binnen omlijsting met imitatievoeg. Raadzaal met invloed van neo-Vlaamse renaissancestijl, met houten moerbalken (mogelijk houten bedekking van betonnen roostering) steunend op natuurstenen geometrische consoles. Houten schouwmantel (van latere datum). Gipsen haut-reliëf, vermoedelijk van de hand van Hendrik Bonquet (1868-1908), mogelijk het ontwerp voor de Prix de Rome 1894: Vlucht van Aeneas, dood van Anchises. Overige ruimtes met gelijkaardige bureau-inrichting als begane grond. Zolderverdieping met plankenvloeren, houten opgeklampte deuren, toegang tot de klokkentoren met verschillende betonnen niveaus.