erfgoedobject

Oord der Gefusilleerden

bouwkundig element
ID
212428
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212428

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Oord der Gefusilleerden
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd cultuurhistorisch landschap Oord der Gefusilleerden
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Oord der Gefusilleerden
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Hier bevond zich tijdens de Eerste Wereldoorlog een terechtstellingsoord. Ter ere van degenen die hier sneuvelden, werd achteraf dit park ingericht, initiatiefnemers waren de stad Gent en de wijkafdeling van de NSB (11de wijk). Het terrein is niet vrij toegankelijk.

Het parkje is met een tuinmuur en tuinafsluiting omheind en afgesloten door een toegangspoort met smeedijzeren hekken. Op de poort, gemaakt uit onregelmatige blokken steen, hangen links en rechts bronzen platen met de teksten 'LIEU/ D'EXECUTION/ DES/ FUSILLES/ 1914 - 1918' en 'TERECHTSTEL-/ LINGSPLAATS/ DER VOOR DEN KOP/ GESCHOTENEN/ 1914 - 1918'. Bovenaan wordt de poort door een betonnen luifel overdekt, waarop met zwarte mozaïeksteentjes de tekst staat : "DULCE ET DECORUM EST/ PRO PATRIA MORI".

Tegenover deze toegangspoort bevindt zich een bakstenen gebouwtje, waarin men kenmerken van de art-decobouwstijl onderscheidt. Zo is er het platte dak en de witte horizontale accentueringen boven de muuropeningen. Ook het kubische van het volume refereren aan deze stijl. In het gebouwtje werd een museum ondergebracht ter ere van de beide Wereldoorlogen. Men vindt er wapens, kledij, helmen, foto's, medailles, krantenknipsels… Langs de buitenzijde hangen links van de toegangsdeur drie gedenktekens. De grootste gedenkplaat is uit Belgische blauwe hardsteen en vermeldt : '1914 - 18/ AARDE VAN DE CHARTREUSE - LUIK/ WAAR ONZE WAALSE BROEDERS/ GEFUSILYEERD WERDEN/ TERRE DE LA CHARTREUSE - LIEGE/ OU NOS FRERES WALLONS/ FURENT FUSILLES'. Hieronder hangt een kleine metalen plaquette 'ONBEKENDE MILITAIR / STIERF VOOR BELGIE'. Naast de grote gedenkplaat hangt ook nog een rond kenteken van het Geheim Leger (vergelijk met fiches 102 en 124). Aan de rechterkant van de deur hangen nog twee gedenkplaten boven elkaar. De bovenste is in Belgisch grijs marmer uitgevoerd en vermeldt "HIJ STREED EN STIERF VOOR/ VOLK EN VADERLAND/ JULIEN VAN LAERE/ GEFUSILLEERD OP 26-8-1943/ LID VAN HET GEHEIM LEGER". Eronder hangt een zwartmarmeren gedenkplaat waarop de tekst luidt : "AAN/ AUGUST/ VAN LAERE/ LUITENANT VAN/ HET GEHEIM LEGER/ GEFUSILLEERD OP/ 17-4-42".

Voor het museum staat een vlaggenmast te midden een bloemperkje. Centraal in het parkje bevindt zich een -recent opgehoogd wegens drainageproblemen- grasperkje, waarrond een grindpad werd aangelegd. Buiten dit grindpad is een grasboord, waarin willekeurig verspreid metalen naambordjes geplant zijn.

In de verste uithoek van het terreintje bevinden zich de restanten van vijf executiepalen. De houten palen zijn met een zinken zadeldakje afgeschermd tegen de weersomstandigheden. Voor de palen bevinden zich breukstenen muurtjes, die als zitbank en bloembak fungeren.

Links van deze palen bevindt zich een tempeltje, in dezelfde bouwstijl als het museum. Het is een breed en laag gebouwtje, tegen een kunstmatige heuvel aangebouwd. De sokkel is uit breuksteen, terwijl het eigenlijke volume uit rode baksteen is. Ook de hoekpijlers zijn uit breuksteen. Het dak heeft een grote, betonnen luifel, die wit geschilderd is. Ook andere bouwonderdelen zoals de lateien boven de deuren en de bloembakken voor het gebouw, worden op deze manier geaccentueerd. Het gebouw heeft twee toegangsdeuren langs de voorzijde, ertussen hangt, onder de luifel, een gedenkplaat waarop 'IN MEMORIAM' in bladgoud staat. Links van de linkerdeur hangt een kleine ruitvormige gedenkplaat uit zwarte steen. Men ziet er in verzonken reliëf een lijst, waarin bovenaan een soldatenhelm, waaronder een schild met, naargelang de bewerking drie verticale strepen in drie tinten te onderscheiden zijn. Hierop ziet men een klimmende leeuw. Onder en achter deze vlag ligt een palmtak. Waarschijnlijk is dit kenteken een ode aan de Belgische soldaten. Tussen beide deuren in hangen drie gedenktekens boven mekaar. Bovenaan, uit brons, een zware lauwerkrans, waarin men laurier en rozen herkent. Eronder hangt eenzelfde metalen plaatje als aan het museum : 'ONBEKENDE MILITAIR/ STIERF VOOR BELGIE'. En hieronder ziet men een rond gedenkteken, uit brons. Rondom staat bovenaan de tekst : 'HIER RUST EEN OUD-STRIJDER 1914-18' en onderaan 'VOORBIJGANGER GEDENK HEM'. Centraal ziet men het kenteken van de N.S.B. (Nationale Strijdersbond) : een Maltezerkruis, waarachter twee gekruiste zwaarden en waarop een soldatenhelm ligt. Hieromheen is de Belgische driekleur in cirkels aangebracht. Rechts van de rechterdeur is een gedenkteken aangebracht van hetzelfde type als dat uiterst links : een zwart, ruitvormig plaatje met in verzonken reliëf een symbolische voorstelling. Men ziet onderaan een palmtak, waarover een schild met vlag in driekleur ligt. Hierover werd een zwaard met de punt naar beneden aangebracht.

Voor het tempeltje vindt men ook nog een eigentijdse RVS houder voor het aansteken van een 'eeuwige vlam'.

 

  • Stadsarchief Gent, Fototheek Straatmeubilair, negatiefnr. 624 (opnamedatum : maart 1979).
  • Topografische Collectie Universiteitsbibliotheek Gent, http://adore.ugent.be/topo/search/view?q=title:Monumenten%20AND%20suburb:Gent&start=22., geraadpleegd 21/10/2010.

Bron: Depestel Sarah 2009: Monumenten ter ere van gesneuvelden uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog in Gent: een (kunst)historisch overzicht met voorstellen ter bevordering van de instandhouding en eventuele restauratie, onuitgegeven masterthesis Artesis Hogeschool Antwerpen.
Auteurs: Depestel, Sarah
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oord der Gefusilleerden [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212428 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.