erfgoedobject

Kasteeldomein Scheldevelde

bouwkundig / landschappelijk element
ID
38489
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/38489

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalig domein en kasteel "Scheldevelde", heden dienstencentrum en tehuis voor bejaarden van het O.C.M.W. Scheldeveld.

Voor het eerst vermeld in de 13de eeuw als naam van een uitgestrekte wastina of heide, mogelijk een deel van het uitgestrekte "Scheldeholt" of Karolingische koningswoud van Gent tot Sint-Eloois-Vijve, uit de 9de eeuw en dat in 13de eeuw gedegenereerd was. Oprichting van een ontginningshoeve door de Gentse Sint-Pietersabdij in het centrum van "Scheldeveld", voor het eerst vermeld in 1259, doch weinig belangrijk. Pas in de tweede helft van de 18de eeuw uitgegroeid tot belangrijk domein met centraal gelegen landhuis (op de plaats van de vroegere hoeve) omgeven door systematische ontginning, gekenmerkt door een radiaal net van zeven dreven (zie ontwerptekening voor de herinrichting van de landerijen van 1774-77). Tijdens het Frans bewind, domaniaal goed aangeslagen en openbaar verkocht aan F.N. Speelman. Later in bezit van de familie De Potter-Surmont die in 1846 het oude landhuis liet slopen en vervangen door het huidige kasteel met laatclassicistische inslag naar ontwerp van architect L. Minard. In 1858 bij testament van Zoë Borluut-De Potter overgelaten aan het bureau van Weldadigheid van Nazareth met de verplichting in het kasteel een godshuis in te richten onder leiding van de zusters van Liefde voor minstens zes oude mannen en vrouwen van het gehucht De Pinte.

Deels omgracht kasteel met rechts, gedeeltelijk aangepast 18de-eeuws dienstgebouw en hoeve, (links nieuwe, in L-vorm aangebouwde vleugel) omringend park en landerijen met stervormig aangelegde dreven, de zogenaamde "Zeven Dreven" ten oosten. Enkel de noord-zuid lopende dreef, de huidige Scheldeveldestraat, werd bij het vernieuwen van het kasteel in halve cirkel omgelegd met axiaal een monumentaal toegangshek tussen gemetste pijlers met siervaasbekroning en vierkante paviljoentjes. Huidige ingang aan achterzijde (west) met brug en ijzeren hek tussen vierkante pijlers met dekplaat.

Oorspronkelijk bepleisterd en geschilderd, heden bakstenen gebouw op rechthoekige plattegrond, vijf op vijf traveeën en twee en een halve bouwlaag onder schilddak (leien). Voorgevel met geaccentueerd middenrisaliet van drie traveeën met gesuperposeerde Toscaanse en Ionische zuilenportiek voorafgegaan door zeven treden. Bekronende centrale attiek en gebogen fronton met uurwerk en jaartal 1846 verdwenen. Rechthoekige vensters in gecementeerde omlijsting, op de bovenverdieping onder druiplijst. Rondboogdeurvensters in het risaliet. Aflijnende hoekpilasters en omlopende kordons en kroon- en tandlijst op klosjes. Gelijkaardige achtergevel zonder portiek en zijgevels met smallere travee.

Interieur eveneens naar ontwerp van architect L. Minard met behouden monumentale hal met dubbele bordestrap en voornamelijk op de bovenverdieping rijkelijk uitgewerkte stucplafonds.

Ten noorden en ten zuiden achter het kasteel, voormalige koetshuizen (noordelijk nu gesloopt en vervangen door nieuwe bouw) en dienstgebouwen met vernieuwde bakstenen voorgevel, één bouwlaag en schilddak (pannen, nok loodrecht op de straat), boven de korfboogdeur gedateerd 1769. Deels behouden beschilderde achtergevel met aflijnende bepleisterde band onder de kroonlijst. Erachter bakstenen stallen onder schilddak (pannen), uit midden 19de eeuw.

  • Rijksarchief Gent, Kaarten en plans, nummer 390, 394.
  • Rijksuniversiteit Gent, Fonds Vliegende Bladen, I, Scheldevelde.
  • GOEMANNE-DE POTTER M., Geschiedenis van De Pinte, s.l., s.d., p. 105-124.
  • VERHULST A., Het Scheldeveld: inleidende historische, geografische nota, Heemkring Scheldeveld, Jaarboek I, 1970, p. 7-10.

Bron: BOGAERT C. & LANCLUS K. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Deinze - Nazareth, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    De Pinte

  • Is deel van
    Scheldevelde en de Zeven Dreven


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein Scheldevelde [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/38489 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.