erfgoedobject

Onze-Lieve-Vrouw van Lambroeckkapel

bouwkundig element
ID
48905
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48905

Juridische gevolgen

Beschrijving

De Lambroeckkapel, door de bevolking ook wel de Koortskapel genoemd, is te midden van weide- en akkerland gelegen aan een veldweg in de Lambroeckstraat.

Historiek

In 1671 werd een kapel ter ere van Onze-Lieve-Vrouw op de Lambroe(c)kkouter opgericht. Deze kapel werd in de 18de eeuw door brand geteisterd en vervolgens in 1763 heropgebouwd in zijn huidige vorm. Het jaar wordt vermeldt in de inscriptie op de gordelboog binnenin de kapel: "CoMt hIer DICkWiLs".

Over het ontstaan van deze gebedsplaats zijn volgende twee legenden bekend:

"Op de Lambroe(c)kkouter stond een oude eik, waarin het Onze-Lieve-Vrouwebeeldje met het Kindje Jezus sedert lang hing en de verering der gelovigen genoot. De pastoor oordeelde echter dat het beeldje op een waardiger plaats thuishoorde en bracht het over naar de kerk. De volgende morgen begonnen de kerkklokken vanzelf te luiden en de parochianen kwamen toegesneld om te weten wat er aan de hand was, waarbij men vaststelde dat het beeldje verdwenen was. Het werd teruggevonden op zijn oude plaats aan de eikenboom, zodat men meende dat Onze-Lieve-Vrouw een aanwijzing gaf dat zij daar wenste vereerd te worden. Zo werd tot de bouw van een kapel op deze plaats besloten."

"De oude eik aan de Lambroe(c)kkouter moest geveld worden en de houthakker stelde vast dat het beeldje tussen het eikenloof verborgen was. Het beeldje werd naar de parochie gedragen en de pastoor plaatste het in zijn zomerhuisje in de tuin. De volgende morgen was het beeldje echter verdwenen en vond men het terug op zijn oude plaats. De pastoor werd zich bewust van zijn daad en bracht het beeldje over naar de kerk. De volgende nacht woedde er een onweer en lagen de straten er modderig bij. Groot was de verbazing toen men vaststelde dat het beeldje terug verdwenen was en men het op zijn oude plaats terugvond. Wat het meest opviel was dat het beeldje onderaan helemaal beklad was met modder, alsof het te voet van de kerk naar de eikenboom gegaan was. Dit werd als een duidelijke aanwijzing gezien en men besloot op die plaats een kapelletje te bouwen."

De volksdevotie voor het Onze-Lieve-Vrouwebeeldje en de bedevaarten naar de kapel zijn talrijk omdat het beeldje uit de brand in de 18de eeuw ongeschonden werd teruggevonden en het zelfs na meerdere pogingen gevrijwaard bleef van diefstal of vernieling. In 1981 werd een bedevaartplein aangelegd achter de Lambroeckkapel. De jaarlijkse processie werd door de pastoor vastgelegd op de hoogdag van Onze-Lieve-Heer-Hemelvaart.

Beschrijving

De Onze-Lieve-Vrouw van Lambroeckkapel, heeft een rechthoekig grondplan met een vlakke koorsluiting. Het gebouw is voorzien van een zadeldak met cementleien en bekronend smeedijzeren kruis. De buitengevels zijn bepleisterd en geschilderd. In de pleisterlaag is door middel van schijnvoegen een imitatie natuursteenverband aangebracht. Boven de toegangsdeur is er een kruis in de pleisterlaag getekend. De wanden zijn wit geschilderd op een fel blauwe plint en het schrijnwerk heeft een groene kleur.

Tegen de voorgevel hangt een grote houten luifel op smeedijzeren consoles, die met cementleien bedekt is. De luifel vormt een soort portaal boven de rondboogvormige deuropening. De houten toegangsdeur is voorzien van gekruld traliewerk in smeedijzer. Boven de deur werd later een geschilderd paneel aangebracht met de tekst: "In alle nood aanroep de Heilige Maeght, komt Eva’s kinders met’er spoed, komt en Gods lieve Moeder groet, opdat Z’u in dit traenendal, bewaerd van allen ongeval, vereerd her met een ragsche hand, uyt liefd’tot Haer een offerhand!".

In beide zijgevels bevindt zich één ronde oculus vlak onder de overstekende, houten kroonlijst op klossen. In de achtergevel is er een kleine rondboogvormige nis met een Mariabeeldje.

Interieur

De kleine éénbeukige ruimte is overdekt met een bepleisterd en geschilderd tongewelf met een centrale gordelboog waarop de vergulde inscriptie met het jaartal "1763" staat. In een centraal medaillon met een rocaillemotief staat het vergulde opschrift "SMR" (Sancta Maria). Het gewelf is voorzien van geprofileerde gewelfvlakken, die aan de zijkanten met rocaillemotieven versierd zijn. De bepleisterde en beschilderde wanden worden bekroond door een geprofileerde kroonlijst. De wanden en vlakke delen van het gewelf zijn lichtblauw geschilderd, alle decoratieve elementen hebben een witte kleur, de plint een zwarte kleur. De vloer is bekleed met vierkante, witte en zwarte vloertegels, waartussen zich één fragment in rood marmer bevindt.

Mobilair

Beeldhouwwerk. Houten devotiebeeld van Onze-Lieve-Vrouw met Kind, die beiden een zilveren kroontje dragen, volgens de overlevering minstens opklimmend tot de 17de eeuw.

Meubilair. Mogelijk 18de-eeuws gepolychromeerd houten portiekaltaar, bekroond met een klokgevel met in de nis een crucifix. De schacht van de gecanneleerde zuilen is onderaan versierd met goudkleurige florale motieven. De geprofileerde lijsten van het altaar zijn gemarmerd en als ornamenten zijn er nog een engelenkopje en consoles met rocaillemotieven. De voorzijde van altaartafel is rijkelijk versierd met rankwerk. In een centraal medaillon staat het vergulde opschrift "IHS".

Enkele kubus- en balkvormige consooltjes met eenzelfde marmerschildering als het altaar. Andere kleine devotionalia, zoals houten paternosters met kruisbeeld, messing en ijzeren kandelaars, porseleinen engeltjes en vaasjes. Een zestal bidstoelen en twee bidbankjes.

  • Vlaamse Overheid, Ruimte & Erfgoed, Afdeling Oost-Vlaanderen, Onroerend erfgoed, archief.
  • DE POTTER F. & BROECKAERT J. 1890: Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen - Vierde Reeks - Arrondissement Dendermonde, Tweede deel, Oudegem, Gent, 24.
  • DE VYLDER P.O. 2000 (heruitgave): Geschiedenis van Oudegem, Dendermonde, 185, 195, 198-202.
  • WYFFELS C. 1960: Inventarissen van het Archief van de Baronie van Eksaarde en van Oudegem, Brussel.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Onze-Lieve-Vrouw van Lambroeckkapel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48905 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.