erfgoedobject

De witte Lelie

bouwkundig element
ID
5138
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5138

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed De witte Lelie
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument De Witte Lelie
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Herenhuis in zijn huidige vorm een samenstel van twee gekoppelde diephuizen uit de 16de eeuw. Het rechter pand onderscheidt zich door een laatgotische krulgevel die in de eerste helft van de 16de eeuw kan gedateerd worden. Het linker pand heeft een traditionele trapgevel die eerder uit de tweede helft van de 16de eeuw stamt. Mogelijk vanouds een eenheid, werd in het derde kwart van de 18de eeuw een poortje in Lodewijk XV-stijl aangebracht in de middenas. Baron Philippe Antoine Joseph de Pret de ter Veken (Antwerpen, 1766-Antwerpen, 1838) liet in 1830 de gevelordonnantie door de architect Franciscus De Wolf tot de huidige vorm aanpassen. De Pret, heer en later burgemeester (1807-1838) van Hemiksem, in 1805 gehuwd met Justine van Ertborn (1785-1841), betrok destijds een verdwenen hotel aan het Kipdorp, dat achteraan paalde aan de gekoppelde huizen in de Keizerstraat. De werken betroffen het aanpassen van de kruiskozijnen van begane grond en eerste verdieping van het linker pand, tot lager geplaatste rechthoekige vensters met lekdrempels. In het rechter pand werden de reeds aangepaste benedenvensters verhoogd, en het register van één klooster- en drie kruiskozijnen op de bovenverdieping gereduceerd tot twee zelfde vensters. Daarbij verdween de geprofileerde waterlijst die ter hoogte van de verdieping over beide panden doorliep. De geplande verbouwing tot lijstgevel, door het vervangen van de geveltoppen door een volwaardige tweede verdieping met een klassiek hoofdgestel, vond geen doorgang. Sinds 1947-1948 samengevoegd met het links aanpalende "Het Wapen van Spagnien", werd het complex ingrijpend gerenoveerd tot hotel, met herstel en gedeeltelijke reconstructie van de drie topgevels, naar een ontwerp door de architect Bernard Coens uit 1991, uitgevoerd in 1992-1993.

Woning van vijf traveeën en twee bouwlagen onder parallelle zadeldaken (nok loodrecht op de straat, leien). De bepleisterde en beschilderde trap- en krulgevels, zijn mogelijk opgetrokken uit zandsteen of in bak- en zandsteenbouw, verankerd door muurankers met gekrulde spie. De gedecapeerde zandstenen sokkel met keldermonden en een hardstenen dorpel, vertoont sporen van een vroegere ordonnantie. Aangepaste rechthoekige vensters, deels vroegere kruiskozijnen, met geprofileerde dagkanten, op de bovenverdieping op hardstenen lekdrempels. Naar bestaand model vernieuwd schrijnwerk met kleine roeden. Beide tweeledige geveltoppen worden gemarkeerd door een omlopende waterlijst. In het linker pand neemt de top de vorm aan van een traditionele trapgevel van acht treden met een overhoeks topstuk. De top van het rechter pand behoort tot het type van de laatgotische krulgevel, waarvan in Antwerpen nog slechts enkele voorbeelden bewaard zijn. Daarbij worden de geledingen gemarkeerd respectievelijk bekroond door in- of uitgezwenkte krullen met bladmotief en overhoekse topstukken. Beide geveltoppen beantwoorden verder aan dezelfde ordonnantie, in het eerste register geopend door rechthoekige drielichten met kwartholle dagkanten, en in het rechter pand druiplijsten. Kloosterkozijnen flankeren het bredere en lagere middenluik dat zich verder onderscheidt door een latei op korbelen. Een rechthoekig luik met kwartholle dagkanten, een latei op korbelen en een druiplijst, doorbreekt telkens de topgeleding. Bewaarde hijsbalk in het rechter pand.

In middentravee poortje met waaier in een hardstenen Lodewijk XV-omlijsting uit het derde kwart van de 18de eeuw. Rondboog met imposten, gevat in een spiegelboogveld, versierd met rocailles als sluitsteen en op de zwikken, onder een gestrekte waterlijst; houten deur, smeedijzeren waaier en gietijzeren voetschraper.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 838#481 en 86#910879; foto FOTO-OF#6170.

>


Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Het Wapen van Spagnien

  • Is deel van
    Keizerstraat


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: De witte Lelie [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5138 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.