erfgoedobject

Villa Le Pangolin

bouwkundig element
ID
58812
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58812

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Villa Le Pangolin
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Villa "Le Pangolin" ook gekend als "Huis D'Ieteren", gebouwd in 1966-1968 naar ontwerp van architect André Jacqmain (° Anderlecht, 1921) in samenwerking met Paul Hof. 

De villa is ingeplant op een zeer groot perceel in de naaldbossen van Het Zoute (Koningsbos) aan de rand van een open ruimte tussen de duinen, te situeren aan de noordzijde van de Roodborstjeslaan, een doodlopende straat ten oosten van de Berkenlaan in het zuidoostelijke deel van Knokke-Het Zoute.

De villa "Le Pangolin" is een zeldzame realisatie van André Jacqmain aan de kust. Hij realiseert het ontwerp in 1964, de periode waarin hij werkzaam is bij het Brusselse Atelier aan de Generaal de Gaullelaan; de bouw ervan vindt plaats in de jaren 1966-1968.

Met dit ontwerp neemt de architect stelling in betreffende de bouw van residentiële eengezinswoningen. Jacqmain zet niet af zich af tegen de luxueuze woning an sich, maar wel tegen de tot stereotype verworden "standaard"-villa's die worden opgetrokken in Het Zoute. In zijn ontwerp gaat hij zo met het type spelen dat het zijn banaliteit opgeeft en een pure evasieve droom wordt. Zo brengt hij de typerende elementen van een kustvilla in een nieuwe constellatie, zie het enorme schubvormige dak in bruine Engelse pannen en het uitdrukkelijke schouwvolume.

De naam "Le Pangolin" (vertaling het "schubdier") verwijst naar de opvallende vormgeving van het dak van de villa dat als een pantser of schild de woonst als het ware beschut en de bewoners ervan een geborgen leefomgeving biedt, zich terugtrekkend uit de activiteiten van het beroepsleven. Hij refereert hierbij naar het Franse begrip "le toit familial" (gezinsdak) dat gekoppeld wordt aan de alleenstaande duinhuizen aan de kust in Anglo-Normandische stijl die een beschermend karakter krijgen door het dak dat de aandacht trekt.

Villa "Le Pangolin" is thans slechts fragmentair zichtbaar, zie volume verscholen in een dichte vegetatie; voorheen zichtbaar in een holte of kuil van de duinen in de naaldbossen van Het Zoute (Koningsbos). De zeer ruime omgevende tuin behoudt nog het markant duinreliëf. Eenlagig volume onder beeldbepalend enorm dak (bruine daktegels) dat op bepaalde plaatsen de natuurlijke bodem raakt. Lage muren met grijze parementstenen nauwelijks zichtbaar onder dakvolume. De vorm van het dak volgt de algemene lijn van het terrein, als een verlenging van de golving van de natuurlijke duinenbodem; door de plantengroei architectonische lijnen deels verborgen. Dakvolume opengewerkt door terrassen op de bovenverdieping die zicht bieden op de tuin; aan westzijde overhellend boven de inkom waardoor geleidelijke overgang van de struiken naar het interieur van het huis. Garage aan westzijde. De grote schoorsteen aan de zuidzijde staat onafhankelijk van het prisma van het dak en doet dienst als gewricht en als verticale referentielijn.

Het ontwerp herleidt de villa als het ware tot slechts interieur, in dit geval een en al beslotenheid ofschoon de grote open lichte ruimtes waarvan de vloeiende vormgeving een gevoel van bewegingsvrijheid verleent. Volgens de architect is de organisatie van het geheel te vergelijken met deze van een scheepsromp waarvan de verschillende ruimtes, elk afzonderlijk, via een luik bereikbaar zijn.

De uitgestrekte leefruimte herbergt in één enkel ononderbroken volume van west naar oost de ingang, de eetkamer, de zithoek met haard en het salon. Door terrassen naar buiten toe verlengd; een grote horizontale opening onder de rand van het dak zorgt voor lichtinval en versmelt de huissfeer met een panoramische kijk op de tuin. Begrenzing gebeurt door schuine en kromme lijnen. Differentiatie in de vloerniveaus.

De leefruimte staat rechtstreeks in verbinding met de kamers op de bovenverdieping door twee identieke spiltrappen. Deze geven aan het grondplan een dubbele structurele ophanging en zijn bovendien aangewend om de dynamiek van het dak toe te laten en geen nutteloze gangen te hebben op de bovenverdieping. De trappenhuizen laten op een vrij discrete manier de verdere indeling van de bovenverdieping zien.

De vier kamers op de bovenverdieping bezetten alle bruikbare delen van het dak. Door de schuine vormen van de vrije ruimte onder het dak ontstaan autonome cellen. In tegenstelling tot de indeling op de benedenverdieping, bestaat hier elke kamer uit een begrensde ruimte met een venster dat uitgeeft op een klein, onafhankelijk terras, uitgespaard in het dakvolume. Elke kamer vormt een soort van eigen woning die de bewoner als een schelp omsluit.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 209: Mutatieschetsen, Knokke-Heist, 1968/21.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 212: Kadastrale Leggers, Knokke-Heist, artikel 6583, 9121.
  • Gemeente-archief Knokke-Heist, Bouwdossiers, Knokke, 1964 : 2521.
  • BEKAERT G., Hedendaagse architectuur in België, Tielt, 1996, p. 109-112.
  • BEKAERT G. ; STRAUVEN F., Bouwen in België 1945-1970, s.l., s.d., p. 323-324.
  • HEIRMAN M. ; VAN SANTVOORT L., Gids voor Architectuur in België, Tielt, 2000, p. 313.
  • JACQMAIN A., De Pangolin in het Zoute, in De Woonstede door de eeuwen heen, nr. 48, dec. 1980, p. 64-73.
  • JACMAIN A.; LOZE P., Over Architectuur, Gent, 1988.
  • PUTEMANS P., Moderne bouwkunst in België, Brussel, 1975, p. 439.

Bron: CALLAERT G., VANNESTE P. & HOOFT E. met medewerking van DE LEEUW S. & STRUYF J. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Knokke-Heist, Deel I: Deelgemeente Knokke, Deel II: Deelgemeenten Heist, Ramskapelle, Westkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Villa Le Pangolin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58812 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.