erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Jozef

bouwkundig element
ID
7239
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7239

Juridische gevolgen

Beschrijving

Georiënteerde neoromaanse driebeukige kruiskerk met basilicale opstand van 1862-1867 naar ontwerp van Eugeen Gife. Driehoekig terrein afgebakend met sierlijk smeedijzeren hek op gecementeerde plint tussen postamenten van natuursteen.

Historiek

Oprichting van de parochie (gedeelte van Sint-Willibrordus en Sint-Laurentiusparochies) bij Koninklijk Besluit van 13 juli 1860 op verzoek van de inwoners van het nieuwe Leopoldskwartier. Gronden voor de opbouw van de kerk geschonken door August Thomas Joseph Moretus (1791-1871) en de "Société du Boulevard Leopold". Funderingswerken aanbesteed op 12 september 1862, voltooid 14 december 1862. Opbouw aanbesteed op 12 juni 1863, voltooid op 25 januari 1867. In gebruik genomen op 3 december 1865 en ingewijd op 6 mei 1886. Commissie samengesteld uit Eugeen Gife, Louis Hendrix (kunstschilder), Lambert Van Rijswijck (zilversmid) en Pieter Génard (adjunct-bibliothecaris) voor de binnenversiering. Wegens geldgebrek werd het goedgekeurde programma slechts gedeeltelijk uitgevoerd. Zijportaal aan de Charlottalei van 1899 en omgevend hek van 1901 naar ontwerp van Jules Bilmeyer en Joseph Van Riel. Sacristie en aanhorigheden aan Charlottalei naar ontwerp van Jules Bilmeyer; openbare aanbesteding 30 maart 1912, voltooid 7 februari 1913, voorlopige aanvaarding 30 juni 1913, eindelijke aanvaarding 14 augustus 1915. Herstelling daken en glasramen in 1929. Beschadigd tijdens Tweede Wereldoorlog en bij hoogdringendheid hersteld in 1948, definitieve herstellingswerken in 1958. Binnenschildering in 1952 en 1955. Tijdens oorlog vernielde glasramen vervangen door non-figuratieve door Jos Hendrickx in 1965-66 onder meer met voorstelling van de Sacramenten en vijftien Mysteries.

Om financiële redenen zag men af van de geplande neogotische stijl, ten voordele van de neoromaanse stijl.

Architectuur

Plattegrond: westtorens en centrale ingangstravee, driebeukig schip van vier traveeën, transept en koor met één rechte travee en zevenzijdige sluiting, vierkante sacristie en bergplaats, zuidtransept met tegen schip aangebouwde L-vormige toegang. Bakstenen gebouw met overvloedig gebruik van okerkleurige natuursteen; zinken zadel- en lessenaarsdaken. Talrijke horizontale accenten door kordonlijsten, blinde bogengalerij (westgevel), diamantkopfriezen, boogfriezen. Verticale elementen ingebracht door de westtorens, versneden steunberen (eindigend op gebundelde halfzuiltjes bij transept en koorsluitingen), luchtbogen.

Westelijke puntgevel geflankeerd door vierkante torens van vier geledingen onder achtzijdige torenbekroning met klokkenhuis en ingesnoerde naaldspits (leien). Transept en koorsluitingen van drie geledingen.

Voorgevel met centraal roosvenster; rondboogvensters, bij eerste geleding eenvoudige neogotische traceringen; lichtbeuk met roosvensters; derde geleding koor- en transeptsluitingen met vierlobbige vensters waarvoor neoromaanse bifora. Rondboogportalen met vlakke timpanen. Tegen sacristie, rechthoekig aanbouwsel van twee bouwlagen onder afgeknot schilddak (leien), met ingebouwde hoektoren onder tentdak (leien).

Bepleisterd en overwegend lichtbruin geschilderd interieur; tweeledige opstand. Rondbogige geprofileerde scheibogen op bundelpijlers, schalken voorzien van knopkapitelen; lichtbeuk met verdiepte muurvlakken voorzien van geprofileerde rondbogen op schalken met knopkapitelen. Kruisrib- en stergewelven op consoles of schalken voorzien van knopkapitelen; geprofileerde gordelbogen.

Mobilair: Gepolychromeerde beelden door Jan Baptist De Boeck en Jan Baptist Van Wint van 1871-78. Neoromaanse altaren, messing, door Lambert Van Rijswijck-Bogaerts van circa 1872, hoofdaltaar naar ontwerp van Eugeen Gife. Neoromaanse preekstoel, marmer en mozaek, door Jan Baptist De Boeck en Jan Baptist Van Wint van 1880-81. Orgel door Charles Anneessens van 1883, transformaties in 1924 door Joseph Stevens en circa 1970 door Firma Pels-D'Hondt. Muurschilderingen in koor van circa 1890 door Jozef Janssens en van 1925 door Ernest Wante, hersteld door G. Donnet in 1954-55. Geschilderde kruisweg door Louis Hendrix, hersteld in 1926 door Georges De Geetere en in 1954-55 door G. Donnet. Glasramen voorstellende de sacramenten door Jos Hendrickx van 1965-66, neogotische koorramen door Auguste Stalins en Alfons Janssens van 1897.

  • Provinciearchief Antwerpen Kerken, Antwerpen, Sint-Jozef, dossiers 1 tot 17.
  • BAKELANTS I. 1983: De glasschilderkunst in België, 19de en 20ste eeuw. Deel 1A, Deurne, 45-46.
  • FAUCONNIER A.en ROOSE P. 1983: Het historisch orgel in Vlaanderen, Deel IIIa, Antwerpen-Arrondissement Antwerpen, Brussel, 203-206.
  • GÉNARD P. 1874: Versiering van St.-Josephkerk te Antwerpen, Antwerpen.
  • JANSEN J. 1979: Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Antwerpen. Kanton Antwerpen V en VI, Brussel, 90-91.
  • JANSSENS R. 1981: Eugène Gife 1819-1890, Provinciaal bouwmeester te Antwerpen. Een studie van zijn kerkelijke bouwkunst, onuitgegeven licentiaatsverhandeling Rijksuniversiteit Gent, 238-58.
  • KINTSSCHOTS L. [1885]: Anvers et ses faubourgs, guide historique et description des monuments, Brugge, 202-204.
  • LE GRELLE D., DE BARSEE L. & BAUDOUIN P. 1975: St.-Jozefkerk. Antwerpen die scone, deel VIII, Grote kerken, Antwerpen, 9.
  • PRIMS F. 1949: De metamorphose van Terlist, nu St.-Jozefkwartier van Antwerpen, Antwerpen, 89-92.
  • P.S. 1986: 125 jaar Sint-Jozefparochie, Gazet van Antwerpen, 12 maart, 23.
  • S.n. 1869: St.-Josephkerk te Antwerpen, De Vlaamsche school, 17-18.
  • STINISSEN J. [1909]: Antwerpen en zijne tempels, s.l.

Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De glasramen van Jos Hendrickx werden in 2014 door Renotec gedemonteerd in het kader van dringende instandhoudingswerken in de kerk. Ze worden ter plaatse gestockeerd in kisten, in afwachting van de exterieurrestauratie, die wellicht vanaf 2019 kan starten. Ook de restauratie van de glasramen staat op de planning.

Auteurs: Maes, Amke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Jozef [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7239 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.