erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Sebastiaan

bouwkundig element
ID
74107
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/74107

Juridische gevolgen

Beschrijving

Georiënteerde dorpskerk met omringend kerkhof ingeplant achter de noordoostelijke pleinhoek. Rest van bakstenen kerkhofmuur van voorheen ovaalvormige kerkhof bewaard aan noordwestelijk deel van kerkwegel naar Groenstraat; rechthoekige oostwaartse kerkhofuitbreiding uit de jaren 1950 met omheining van sierbetonplaten.

Historiek

Van de laatgotische westtoren, oudste onderdeel van de huidige kerk, is geen bouwhistoriek bekend; op stilistische gronden gewoonlijk begin 16de eeuw gedateerd (1520-1530 volgens K. De Wolf). Vrijwel zeker kende de kerk een oudere voorganger. Gegevens in verband met bouwwerken aan de kerk echter pas vanaf begin 17de eeuw voorhanden. Diverse herstellingen in de loop van de 17de eeuw. Toren was in 1739 hersteld. Plannen van 1779-1780 om de bestaande kerk te vergroten leidden uiteindelijk in 1792-1794 tot de bouw van een nieuwe kerk echter met behoud van de westtoren van de voorgaande kerk. Voornaamste herstellingen in 1907-1908 aan de toren volgens plannen van architect Jules Goethals (Aalst) van 1906. De eenvoudige plattegrond vertoont een driebeukig schip van vier traveeën, voorafgegaan door een vierkante westtoren met ronde traptoren tegen de zuidoosthoek, koor van twee traveeën en driezijdige koorsluiting, vierkante sacristie en dito berging respectievelijke in zuidelijke en noordelijke oksel van koor met schip.

Beschrijving

Opmerkelijke laatgotische toren met fraaie verhoudingen en afwerking; goed bewaard homogeen uitgewerkt voorkomen; telt vijf geledingen van baksteen, Lediaanse zandsteen aangewend onder meer voor omlijstingen, hoekstenen; frontzijde van hoeksteunberen met zandstenen banden verrijkt terwijl hun versnijdingen door omlopende waterlijsten geaccentueerd werden. Omlijsting van het breed korfboogportaal in de lage onderste geleding evenals het maaswerk van het hoog spitsbooglicht erboven vernieuwd bij restauratie. Kleine spievensters verlichten de derde en vierde torenverdieping. Decoratieve ruitvormige metseltekens voornamelijk op de derde torengeleding. Gekoppelde spitsbogige galmgaten van de bovenste verdieping: per twee verbonden waterlijsten met kruisbloembekroning. Hoge leien torenspits, achtzijdig vanaf de insnoering. Bakstenen schip op hardstenen plint afgedekt door leien zadeldak met nok doorlopend boven koor. Gevels van oostelijk deel met zandstenen hoekkettingen en rest van witte kalklaag. Hoge rondbogige vensters in koor en zijbeuken op arduinen onderdorpel. Getraliede en in hardsteen gevatte vensters in sacristie en berging. In korfbogige gevelnissen onder versierde waterlijst ingemetste terracottareliëfs met zes staties van de zeven Weeën van Maria, door G. Dunstheimer van 1877.

Gotisch torengewelf op tweede bouwlaag: kruisribbengewelf op gesculpteerde hoekkraagstenen, elk met beschilderd hoofd; wanden met verdiepte spitsboog, oostzijde geopend naar schip. Bakstenen spiltrap van trapkoker opklimmend onder schroefvormig tongewelf; 16de-eeuwse opgeklampte eiken torendeur met geribde planken, smeedijzeren slot en nagels.

Interieur

Streng classicistisch kerkinterieur, bepleisterd en geschilderd. Schuine koorwanden opgesmukt met laat-18de-eeuws stucwerk, trofee van Sint-Paulus en van Sint-Pieter; twee geschilderde medaillons als rest van koorschildering van 1897. Muurschildering: medaillon met Heilige Petrus en medaillon met Heilige Paulus, wandschildering uit eind 18de eeuw - begin 19de eeuw op zijwanden koor. Rondbogige scheibogen van schip op Toscaanse zuilen met hoge vierkante sokkel. Wandgeleding door pilasters in zijbeuken en koor.

Mobilair

Schilderijen. "Aanbidding van de herders", doek noordelijk zijaltaar, gedateerd 1666. "Marteldood Heilige Sebastiaan", doek zuidelijk zijaltaar, 17de eeuw. "Steniging van Heilige Sebastiaan", doek hoofdaltaar, 17de eeuw. "Onze-Lieve-Vrouw schenkt rozenkrans aan Heilige Domenicus Guzman", doek, 17de eeuw. "Marteldood Heilige Sebastiaan", doek, 18de eeuw.

Beeldhouwwerken. Gedecapeerd houten kruisbeeld, 17de eeuw. Gepolychromeerd houten Piëtabeeld als zevende statie van Onze-Lieve-Vrouw van 7 Weeën, van 1876 door G. Dunstheimer. Twee geknielde engelenbeelden, gewit hout, 18de eeuw. Klein reliekschrijn met borstbeeld van Sint-Sebastiaan, geschilderd hout, 18de eeuw. Geschilderd houten Sint-Sebastiaansbeeld, volgens opschrift van 1867 door P. Speck (Geraardsbergen). Gepolychromeerde neogotische heiligenbeelden, de meeste uit eind 19de eeuw onder andere van Mathias Zens en Van Biesbroeck.

Marmeren altaartombe van hoofdaltaar uit 18de tot 19de eeuw. Geschilderd en verguld houten tabernakel in rococostijl, midden 18de eeuw. Twee deels beschilderde houten zijaltaren uit 18de tot 19de eeuw met altaartombe in rococostijl. Eiken kerkmeestersbank, 18de tot 19de eeuw. Koorlambrisering met koorbanken, eind 18de eeuw- begin 19de eeuw (?). Eiken communiebank, eind 18de eeuw-begin 19de eeuw, deurtje in front van huidige altaartafel verwerkt. Hangende houten preekstoel, uit eind 18de eeuw-begin 19de eeuw, toegangstrap in noordelijke berging. Eiken biechtstoel in rococostijl gedateerd 1762, wellicht door J. F. De Staercke; biechtstoel in Lodewijk XVI-stijl uit eind 18de eeuw-begin 19de eeuw.

Orgel in origine gemaakt voor de parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw van Pamele te Oudenaarde door Pieter van Peteghem en zoon Lambert-Benoit (Gent) in 1777-79; door de derde generatie Van Peteghem uitgebreid met een tweede klavier en een voetklavier, in 1828. In 1886 overgeplaatst naar Michelbeke. Vrij compleet bewaard.

Witmarmeren doopvont met koperen deksel, 1902. Gepolychromeerde kruisweg van 1887 met reliëftaferelen (terracotta of gips ?) door Mathias Zens. Glasramenreeks van 1926 en 1927 door de firma Grossé, Brugge. Tochtportaal met doksaal uit eind 18de eeuw, mogelijk gemaakt door Dominicus de Staercke in 1784-86; doksaal aangepast in 1886 met toevoeging onder andere van twee slanke gietijzeren kolommetjes.

Drie decoratief uitgewerkte grafkruisen met neogotische inslag naast de kerk. Een ingemetste arduinen grafsteen uit het vierde kwart van 18de eeuw.

  • DE BROUWER J., Bijdrage tot de geschiedenis van de kerkelijke instellingen en het godsdienstig leven in het Land van Aalst tussen 1621 en 1796, Deel II, Dendermonde, 1975, p. 424, 449, 491.
  • DE WOLF K., Gotische bouwkunst, Vroeg, laat- en postgotiek & invloeden van de Renaissance (1225-1625), in Architectuurgids Zuid-Oost-Vlaanderen, Zottegem, 1997, p. 72 .
  • DHANENS E., Kanton Sint-Maria-Horebeke, tekst, Inventaris van het kunstpatrimonium van Oost-Vlaanderen, VII, Gent, 1971, p. 91-108; VIII, Gent, 1971, 147-182.
  • Informatie orgel verstrekt door Roose Patrick (agentschap Onroerend Erfgoed).

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2000: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Brakel, Horebeke, Kruishoutem, Lierde, Zingem en Zwalm, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15n4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Sebastiaan [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/74107 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.