erfgoedobject

Leyssensmolen

bouwkundig element
ID
80217
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80217

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Leyssensmolen
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Windmolen Leyssensmolen
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

De Leyssensmolen is een 18de eeuwse korenmolen, van het type houten staak- of standaardmolen met halfopen voet.

De standaardmolen was oorspronkelijk opgericht in Olmen (provincie Antwerpen) in 1797 en  was eigendom van de heren van Olmen, de familie de Clippele d' Olmen. Deze bezat  in Olmen de watermolen, de Straalmolen, die het maalmonopolie genoot. Toen de heerlijke rechten tijdens de Franse periode werden afgeschaft, werd er een nieuwe standaardmolen, de Heimolen, opgericht. De familie de Clippele liet uit ongenoegen zelf een tweede windmolen optrekken in Olmen, vlakbij de Heimolen, vandaar de toenmalige bijnaam, de “Treitermolen”. In 1804 werd de molen verkocht aan Lommelaar Peter Cuypers die hem pas in 1809 liet heropbouwen in Lommel, nabij het centrum, door molenbouwer Vanduren.

De molen dankt zijn naam aan de familie Leyssen die de molen van 1860 tot 1905 uitbaatte. Na 1905 kwam de molen in handen van verschillende families tot in 1960 de gemeente Lommel de molen kocht en naar het ‘Kattenbos’ verplaatste waar hij in 1964 werd ingehuldigd, echter zonder maalinrichting. In 1988 werd de molen maalvaardig gerestaureerd door de gebroeders Caers uit Retie (nieuwe gelaste roeden, één koppel maalstenen). De bosrijke omgeving rond de molen belemmerde echter de goede werking van de molen. Sedert 2003 stond de molen opnieuw stil en drong een grondige restauratie zich opnieuw op. Door de problematische locatie werd geopteerd om de molen opnieuw te verplaatsen, van vooraan in de Zandstraat naar een heuvel in de open vlakte achteraan in de Zandstraat (Katterij). In 2007 volgde het restauratiedossier voor een maalvaardig herstel en verplaatsing. Zowel het molentechnisch gedeelte als de omgevingsaanleg werden toegewezen aan Renotec NV uit Geel, die voor het molenwerk werd bijgestaan door molenbouwer Peusens Dirk (Merelbeke). In 2011 werd de molenkast gedemonteerd en voor herstel naar de werkplaats in Merelbeke vervoerd. De molen kreeg het uiterlijk van rond 1900 met o.m. het portaaltje op het balkon, het stormeind, de gepotdekselde beplanking, de halfopen voet (in plaats van de gesloten voet) en geschilderde ruitvormige motieven op de zijwegen. In 2012 werd de molenkast weer op de standaard geplaatst, in 2013 vond de feestelijke inhuldiging plaats.

De Leyssensmolen is een met haag omringde houten standaardmolen met halfopen voet onder piramidevormig dak (gepotdekselde beplanking). Het onderstel heeft typisch Kempische langwerpige teerlingen. De met ruitmotief geschilderde molenkast heeft aan windzijde een gepotdekselde beplanking met baard, de zijwanden en staartzijde hebben een verticale beplanking, op de zijwanden met loergaten. De staartzijde is voorzien van de inkom met balkon en portaaltje en daarboven het korenluik. De molenkap (zink) heeft aan staartzijde een brede dakoverstek op schoren, fungerend als luikap. Het wiekenkruis heeft een gietijzeren askop, afkomstig van ijzergieterij Van Aerschot (Herentals), en is uitgerust met gelaste roeden. De staartconstructie bevat een staart met loopstaken, een trap met dubbele leuning die eindigt op het balkon met portaaltje. Het kruiwerk gebeurt door middel van een kruihaspel met ketting en kruipalen.

De molen is een tweezolder met bewaarde maalinrichting. Het luiwerk werkt met een houten gaffelwiel met ijzeren gaffels dat bediend wordt door middel van een hefboomsysteem (met luibalk) op de luias. De molen is voorzien van één koppel kunststenen maalstenen.

  • Beschermingsdossier DL002151, Leyssensmolen (J. De Schepper, 2001, digitaal dossier).

Auteurs: De Sadeleer, Sibylle; Pauwels, Dirk; De Schepper, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Leyssensmolen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80217 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.