erfgoedobject

Spaans Huis

bouwkundig element
ID
85301
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85301

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Spaans Huis
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Spaans Huis: hoeve
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd cultuurhistorisch landschap Spaans Huis: tuin
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Spaans Huis
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Hoeve "Den groenen boomgaert", later bekend als "Hof ter Donck" en ook "Spaans Huis", heden restaurant "’t Spaans Hof", beschermd als monument bij Koninklijk Besluit van 10.08.1976 en tuin als landschap.

Tijdens de 18de eeuw in het bezit van de familie de Bruyne, waarvan verschillende leden meier, baljuw, burgemeester of schepenen van Hamme geweest zijn. Tijdens het ancien régime was het hof ook de zetel van het zogenaamde bierhuyseken waar de belastingen op het brouwen en stoken geïnd werden. Een kuipje met mout bevond zich vroeger in de nis boven de deur. In het land- en kaartenboek van Hamme (1772-1776) opgetekend als "Hof genaemd de groene boomgaart" in het bezit van F. Verdonck. Later gekend als Hof ter Donck.

Volgens het kadasterarchief achteraan uitgebreid en gesplitst in twee woningen in 1909. Prentbriefkaarten uit begin 20ste eeuw tonen de hoeve in volle bedrijvigheid met traditioneel boerenhuis van slechts één bouwlaag, toen nog boven de tweede deurtravee voorzien van dakvenster met topgevel en kruiskozijn. In 1937 verder opgesplitst en vermoedelijk dan ook verhoogd met een halve verdieping. In de jaren 1970 in vervallen toestand en bedreigd met sloop. Opgekocht door de gemeente en gerestaureerd onder leiding van de architecten J. Vercauteren en J. Saeys in 1984.

Voormalige boerenwoning haaks op de straat ingeplant op de hoek met de huidige Groene Boomgaardstraat die deels werd aangelegd op de vroegere gronden van de hoeve. Omhaagde tuin met bomen en ijzeren voetgangershek aan de Drapstraat, nieuw houten hek aan de Groene Boomgaardstraat.

Langgestrekte woning van zeven traveeën en anderhalve bouwlaag onder mank zadeldak (pannen), op de deurimposten gedateerd "Anno – 1664". Opgetrokken in traditionele bak- en zandsteenstijl met witgeschilderde gecementeerde speklagen, op een grijze gecementeerde plint met schijnvoegen. Verankerd met grote ankers wijzend op de latere verhoging van de voorgevel. Zandstenen kruiskozijnen met sponning en hoekkettingen, onder dubbele ontlastingsboogjes van rode en gesinterde baksteen, voorzien van ijzeren tralies, halve wit- en roodgeschilderde luiken en schrijnwerk met kleine roeden. Korfboogdeur in tweede travee in geprofileerde zandstenen omlijsting met gedateerde imposten, brede gesculpteerde booglijst met bloemmotieven, sluitsteen met stermotief en bekronende waterlijst; erboven korfboogvormig nisje. Paneeldeur met decoratief getralied deurlicht. Toegevoegde rechthoekige venstertjes onder de daklijst. Gekaleide zijgevels en achterbouw. Huidige huisnaam aangebracht in ijzeren letters op de linker zijgevel.

Interieur gerenoveerd in functie van de huidige bestemming met behoud van de balklagen met moer- en kinderbalken, onder meer op zandstenen console. Brede dubbele haard, in de linker kamer met haardwand en wangen opgetrokken uit alternerende banden van rode en gesinterde baksteen en vlakke boezem rustend op houten consoles; haard in de rechter kamer met barokke zandstenen getorseerde halfzuilen op voluutvormige sokkels, Ionische kapitelen en grote voluutvormige consoles die de vlakke schouwboezem ondersteunen. Bewaarde kleine gewelfde kelder met gemetste trap en kelderluik; oude rode tegelvloer en recentere tapijttegelvloeren.

  • Gemeentearchief Hamme, dossier restauratie Spaans Hof.
  • Gemeentehuis Hamme, Ommelooper & Terrier ofte Landt & Caerteboek Der Prochie van Hamme ende Heerlykhede van Sint Anne Liggende binnen den Lande van Dendermonde, 1772-1776 by Jan Baptiste van Huffel, gesworen Landt-meter, 8ste wijk, nummer 250.
  • Vlaams ministerie van Ruimtelijke Ordening, Wonen en Onroerend Erfgoed, Agentschap Ruimtelijke Ordening Vlaanderen, Afdeling Ruimtelijke Ordening Oost-Vlaanderen, archief.
  • DE COCK K., Hamme in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1982, nummers 25, 26.
  • Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, 1976, p. 206.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Spaans Huis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85301 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.