erfgoedobject

Hoeve Rustenburgh

bouwkundig element
ID
87842
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/87842

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd monument Hoeve Rustenburgh
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve Rustenburgh
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Hoeves met omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Eertijds imposante hoeve opklimmend tot 1650-1651, doch in de jaren 1980 vrij ingrijpend verbouwd. Voorbeeld van een hoeve die evolueert van enkele losse bestanddelen (17de eeuw) naar een hoeve met een vrij gesloten, U-vormige (tweede helft 18de eeuw) plattegrond. Eind jaren 1960 is een vleugel afgebroken, waardoor een L-vormige plattegrond ontstaat om ten slotte te eindigen als hoeve bestaande uit twee losstaande gebouwen (1989). Gelegen tegenover het kasteeldomein "Schoonhove" (confer nummer 85). 

Historiek

17de eeuw. De hoeve "Rustenburgh" gaat terug tot 1650-1651 confer datering "1650" op een schouwmantel en balk in het boerenhuis en de geschilderde datering "1651" op de noordgevel van de stal. Ook vermeld en afgebeeld in de ommeloper van Oostkamp van 1661-1662, opgemaakt door Jan Lobberecht. De afbeelding stelt twee dwars op elkaar gelegen volumes voor met een omringende boomgaard. De hoeve is gelegen rechtover het buitengoed van Jonker Rotsart, het latere kasteel "Schoonhove" (confer nummer 85).

18de eeuw. Volgens De Flou wordt de naam "Rustenburgh" voor het eerst vermeld in 1750. Een tekening van 1750 uit het Rijksarchief te Brugge, overgetekend door Claeys in zijn Kroniek, geeft duidelijk de situatie aan van de hoeve ten opzichte van het kasteel. Of er effectief ook een verband was, blijft echter onduidelijk. Het volume van het woonhuis met twee schouwen is duidelijk herkenbaar.
Op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778), en op de kaart van een hofstede eigendom van A. Boudins van 1785, wordt de hoeve afgebeeld met een U-vormig plattegrond, gericht in zuidelijke richting, en met twee vrijstaande bijgebouwen in het verlengde van de korte vleugels (vermoedelijk een stal en een bakhuis). Omgevende landerijen en boomgaard. Op een kaart met landbouwuitbatingen van 1795 opgegeven als een hoeve van meer dan 40 hectare.

19de eeuw. Circa 1835 eigendom van Jozef van Caloen en verpacht aan Jan Persin. Een 19de-eeuwse kaart uit het Rijksarchief te Brugge toont nog steeds een U-vormig grondplan en vermeldt "hofstede competerende d'heer van Caloen Boudens daer Frans Welvaert woont". Een mutatieschets van 1883 geeft aan dat het woonhuis in de 19de eeuw met het naastgelegen bijgebouwtje moet zijn verbonden. De hoeve is in 1883 eigendom van Carolus van Caloen de Gourcy uit Loppem.

20ste eeuw. In 1946 registreert het kadaster de bouw van een hangar in opdracht van Savina Gilles de Pelichy. Vanaf 1969 worden de voormalige hoevegronden verkaveld. In functie van de aanleg van de nu ten oosten gelegen Jasmijnstraat worden het schuurvolume en de hangar van 1946 afgebroken. De hoeve krijgt dus tijdelijk een L-vormig grondplan. In 1987-1989 wordt de hoeve gerestaureerd door het ontwerpbureau Uyttenhove-Moreaux uit Oostkamp en herbestemd als woning. Het volume tussen het boerenhuis en de stal wordt gesloopt, waardoor de boerderij wordt herleid tot de situatie van de 17de eeuw. Op basis van verschillende bouwsporen worden de oorspronkelijke openingen terug opengemaakt en de opkamer, die in een bijzonder slechte staat verkeerde, moest grotendeels heropgebouwd worden.

Beschrijving

Boerenwoning aan de kant van de Boudewijnlaan, met dwars gerichte stal aan de kant van de Jasmijnstraat. Verankerde baksteenbouw onder zadeldaken met pannen, voorheen witgeschilderd confer foto’s van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) uit 1953. Boerenwoning met een geïncorporeerd stalgedeelte, heden in gebruik bij de woning. Straatgevel, eertijds volledig blind op een kleine deur na, heden met brede rondboogpoort en twee beluikte vensters. Gevel aan de erfzijde van vijf traveeën, waarvan drie opkamertraveeën. Noordelijke zijgevel met muurvlechtingen, steunberen en het raam van de voutekelder. Ter hoogte van de tweede schouw was de muur oorspronkelijk de zuidelijke zijgevel van het boerenhuis confer het aanwezige vlechtwerk in deze muur.
Behouden waardevolle interieurelementen onder meer een deur met een rondboogomlijsting met diamantkop als sluitsteen en aanzetstenen en een consoleschouw met Ionische zuilen en Delftse tegels in de haardmond. De consoles van de schouwmantel zijn naar verluidt gedateerd in 1650, net als een moerbalk in de keuken. Voutekamer met een waardevolle pronkschouw in landelijke Vlaamse barokstijl (mantel in witte en zwarte marmer met consoles en zuilen, boezem naar verluidt eertijds bekleed met Delftse tegels).
Stalvolume met zijgevel aan de Jasmijnstraat met een grote poort. Gevel aan de erfzijde met staldeuren en vensters; voor de restauratie bevond zich een afdak met pannen tegen deze gevel. Achtergevel met luchtsleuven en de datum "1651" op het metselwerk.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, Archief nummer W/00486 en Levend Archief.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Oostkamp, 1883/153, 1946/46, 1969/33.
  • Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Fototheek.
  • Provinciale bibliotheek Tolhuis Brugge, Fonds Hervé Stalpaert: Hofsteden. Interieur, s.l., s.d.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Mestdagh, nr. 1057: Figuratieve kaart van een kasteel, een hofstede en gronden onder de heerlijkheden Oostkamp en Nieuwenhove, eigendom van J. F. Rotsart, 19de eeuw.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Watering van Blankenberge, nummer 1079: Kaart van een hofstede, Rustenburg genaamd, gelegen te Oostkamp (heerlijkheid Oostkamp, 2de, 3de, 16de, 19de, 47ste, 49ste begin, de heerlijkheid Nieuwenhove, 2de, 3de, 4de, 5de, 10de begin en de heerlijkheid Houtschen, 1ste begin), groot 91-2-8 gemeten, in het bezit van A. Boudins, gemaakt door M. Lauwers, 1785.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Watering van Blankenberge, nr. 1085: Kaart van een hofstede, Rustenburg genaamd, gelegen te Oostkamp (heerlijkheid Oostkamp, 2de, 3de, 16de, 19de, 47ste, 49ste begin, de heerlijkheid Nieuwenhove, 2de, 3de, 4de, 5de, 10de begin en de heerlijkheid Houtschen, 1ste begin), groot 91-2-8 gemeten, in het bezit van A. Boudins, gemaakt door M. Lauwers, 1785.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Watering van Blankenberge, nr. 1088: Kaart van een hofstede gelegen te Oostkamp (heerlijkheid Nieuwenhove, 15de, 16de, 18de begin en heerlijkheid Oostkamp, 2de, 10de, 19de begin), groot 82-2-37 gemeten, in het bezit van Jan Rotsart d'Hertaing, 19de eeuw.
  • Rijksarchief Brugge, Landmetersarchief Peper, nr. 386: Oostkamp, ommeloper in Oostkamp van de heerlijkheden, naar Jacques Lobberecht, 1661-1662.
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling Kaarten en Plannen, nr. 1618: Kadastrale kaarten van Sijsele, Oostkamp, Zedelgem en Sint-Kruis (Sectie H), 1810.
  • CLAEYS G., Kroniek van Oostkamp, Brugge, 1985, p. 21.
  • CORNILLY J., Monumentaal West-Vlaanderen. Beschermde monumenten en landschappen in de provincie West-Vlaanderen, deel III Arrondissementen Brugge, Diksmuide, Oostende en Veurne, Brugge, 2005, p. 212.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1932, deel XIII, kolom 1024.

Bron: VANWALLEGHEM A. met medewerking van CREYF S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostkamp, Deel I: Deelgemeente Oostkamp, Deel II: Deelgemeenten Hertsberge, Ruddervoorde en Waardamme, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL30, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve Rustenburgh [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/87842 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.