erfgoedobject

Hoeve Het Groene

bouwkundig element
ID
88073
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/88073

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve Het Groene
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Hoeve "Het Groene" bestaande uit losse bestanddelen rondom een deels verhard erf, opklimmend tot de 18de eeuw. Gelegen in een bocht van de Vliegweg, vlak naast de autosnelweg Brugge-Kortrijk (E403/A17).

Historiek

14de-17de eeuw. De hoeve wordt volgens De Flou reeds vermeld in 1338 als "Jhan Groene Caes hofstede". In de oude bescheiden van de Commissie van Openbare Onderstand genoemd "Grietkine der Wasschigen". Afgebeeld op de Grote Kaart van het Brugse Vrije van Pieter Pourbus (1561-1571), gekopieerd door Pieter Claeissens (1601).

18de eeuw. Met de huidige configuratie wordt de hoeve reeds afgebeeld op de kaart van 1743; weergave van het boerenhuis, de runderstal, de schuur en het wagenkot volledig omgeven door een walgracht en gelegen rondom het erf. Op een landkaart van 1760 uit het OCMW-archief van Brugge heeft de hoeve een oppervlakte van 53 hectare en 76 are; de hoeve met walgracht en singel wordt afgebeeld met een tuin, boomgaard, zaailand, bos, gras en meersen. Aangeduid op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778), met bijschrift "Groen hofstede".

19de eeuw. Vanaf de Franse Revolutie komt de hoeve in handen van de Commissie van Burgerlijke Godshuizen (CBG), later opgevolgd door de Commissie van Openbare Onderstand (COO). De hoeve hangt af van de Brugse Magdalenaleprozie. Ongewijzigde weergave op de 19de-eeuwse kaart uit het Rijksarchief te Brugge. Op de kadastrale kaart van 1810 uit het Rijksarchief te Brugge is de walgracht rondom de hoeve verdwenen. Circa 1835 wordt de hoeve verpacht aan de Jozef Meybrouck cf. gegevens van het primitief kadaster. Op de Atlas van Vandermaelen (1846-1854) nog steeds aangeduid als "De Groene Hofstede". Tussen 1846 en 1864 is de pachter van de hoeve Bernardus Verschilde (vermoedelijk ontleent hij zijn naam aan de nabijgelegen beek die op heden nog steeds Aan Verschilde heet).

20ste eeuw. In 1937 wordt de oppervlakte van de hoeve sterk verkleind door de aanleg van de autosnelweg Brugge-Kortrijk (E403/A17) (31 hectare 60 are 94 centiare): meer dan de helft van de noordelijk gelegen schuur moet wijken voor de aanleg van de autosnelweg. Na de Tweede Wereldoorlog zou de autosnelweg nog uitgebreid worden met een derde rijvak en een middenberm. Vermoedelijk verdwijnt de omwalling in die periode volledig. In 1943 registreert het kadaster de bouw van de varkensstal.
Naar verluidt wordt in de loop van de 20ste eeuw een uitbreiding voorzien tegen de achtergevel van het boerenhuis en een uitbreiding van de kleine bergschuur gebruikt als wagenkot (confer een foto van 1953 van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) toont een inrijpoort); ook de varkensstal wordt vergroot met een afdak aan de erfzijde.
In 1980 verkoopt het OCMW van Brugge de hofstede aan Gerard Timmerman, die voorheen pachter was van de hoeve. In 1987 worden achter de historische hoeve de bedrijfsgebouwen (voor Timfrost, een diepvriesstockagebedrijf) gebouwd.

Beschrijving

Goed onderhouden en bewaarde hoeve bestaande uit een boerenhuis, bergschuur/wagenkot, schuur, runder- en varkensstal rondom een erf dat deels voorzien is van kasseien. Aan de straatkant een ijzeren afsluitingshekken tussen rechts een bakstenen pijler met deksteen en links een muur met ezelsrug; in de muur zit een beeldnis, oorspronkelijk met Mariabeeldje, doch sinds de diefstal van het beeldje in de jaren 1970 voorzien van een beeld van broeder Isidoor.
Verankerde, deels witgeschilderde bakstenen hoevegebouwen onder zadeldaken met Vlaamse pannen, op een zwart gepekte plint. Boerenhuis van zes traveeën; rechts vier traveeën van anderhalve bouwlaag, links twee opkamertraveeën. Rechthoekige beluikte vensters met vernieuwd houtwerk, deels gedichte vensters op de halve verdieping. Vensters in de zijgevels met dievenstaven. Naar verluidt vierkante kelder met kruisgewelf en centrale zuil, bewaarde schouw in de woonkamer met Delftse tegels.
Bergschuur/wagenkot op een vierkante plattegrond. In de 20ste eeuw gebruikt als wagenkot, ingericht aan beide zijden met varkensstallen. Langwerpige schuur onder een vrij steil en licht overkragend zadeldak, verkleind naar aanleiding van de aanleg van de autosnelweg confer recente oostelijke zijgevel. Grote poort aan de zijde van het erf.
Voormalige runderstal gelegen aan de straatkant; straatgevel met centraal dakvenster en vierkante venstertjes, gevel aan de erfzijde met staldeuren en poort, zijgevel met laadluik. Gedempte mestput met bakstenen afboording vóór de runderstal. Varkensstal gelegen aan de noordwestzijde, tegen de autosnelweg.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Oostkamp, 1943/17.
  • Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Fototheek.
  • Rijksarchief Brugge, Archief van de Schepenbank Oostkamp, nummer 271: Registers van onroerende goederen 'Lantboeken' van de heerlijkheid en parochie Oostkamp en haar onderdelen, 1743.
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling Kaarten en Plannen, nr. 1618: Kadastrale kaarten van Sijsele, Oostkamp, Zedelgem en Sint-Kruis (Sectie G), 1810.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Mestdagh, nummer 1105: Plan van eigendommen, eigendom van Isabelle en Jeannette Beaucourt, 19de eeuw.
  • CLAEYS G., De gemeente Oostkamp, Brugge, 1953, p. 98-99.
  • CLAEYS G., Kroniek van Oostkamp, Brugge, 1985, p. 255.
  • DE CRAEMER W., Hoevebenaming, in De Merel, jaargang 9, nummer 1, 1979, p. 19.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1924, deel IV, kolom 950.
  • DEMULDER J., De kapellen te Oostkamp, in Heemkundige Kring Oostkamp, nummer 4, jaargang 2, 2001, p. 5-6.
  • VERSCHILDE M., DEMULDER J., VANDEN BERGHE P., Inventaris van Oostkampse hoeven, Heemkundige Kring Oostkamp, 2004, nummer 1.
  • PLASSCHAERT D., Jan Demulder, voorzitter heemkundige kring Oostkamp, in Honderd parochiebabbels uit Kerk en Leven, 2002-2004, Deel I (1-50), Oostkamp, 2004, p. 38.
  • VANDE GINSTE S., Archiefbeelden Oostkamp, Gloucestershire, 2005, p. 58.

Bron: VANWALLEGHEM A. met medewerking van CREYF S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostkamp, Deel I: Deelgemeente Oostkamp, Deel II: Deelgemeenten Hertsberge, Ruddervoorde en Waardamme, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL30, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Waarnemingen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve Het Groene [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/88073 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.