erfgoedobject

Gemeentelijke begraafplaats

bouwkundig element
ID
90074
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90074

Juridische gevolgen

Beschrijving

Gemeentelijke begraafplaats, aangelegd in 1806, verruimd en heraangelegd in 1890 en recent uitgebreid.

Historiek

In overeenstemming met het keizerlijke decreet van Jozef II van 1784 dat begraafplaatsen uit het centrum weert, wordt in 1806 een nieuwe begraafplaats aangelegd op de noordoostelijke hoek met de Rijselstraat, reeds weergegeven op een pre-kadastraal plan van de dorpskern van Meulebeke van 1806.

In de tweede helft van de 19de eeuw wordt het materieel van het in 1858 opgerichte brandweerkorps opgeborgen in een loods op de begraafplaats en in 1872 overgebracht naar een lokaal naast het vredegerecht in de Wetstraat.

In 1890 wordt de begraafplaats verruimd met enkele percelen aan de oostzijde en heringericht met onder meer de smeedijzeren toegangspoort, een calvarie, een dodenhuisje en nieuwe aanplantingen.

In de jaren 1960-1970 wordt een deel van de beukhaag gerooid en vervangen door ligusterhaag; tevens worden enkele bomen gekapt.

In 1981 wordt aan de noordzijde een bergplaats gebouwd. Twee jaar later registreert het kadaster een grenswijziging met de weg.

In 2003 wordt de begraafplaats opnieuw uitgebreid met percelen aan noordoost- en oostzijde.

Beschrijving

Grotendeels omhaagde en laag ommuurde begraafplaats met op de hoek van de Rijselstraat een nieuw toegangshek tussen recente overhoekse bakstenen pijlers; 19de-eeuws driedelig smeedijzeren hekken tussen betonnen pijlers met bolbekroning aan de zuidzijde en nieuw hekken aan de oostzijde.

Vanaf de hoek met de Rijselstraat diagonaal lopende centrale as omzoomd door rode beuken, halverwege doorkruist door dwarse as; in recenter deel aan oostzijde, haakse assen met rechthoekige perken. Losse verharding en paadjes in betontegels.

Op kruispunt, calvarie op imitatierots met witgeschilderd Christusbeeld aan ijzeren kruis, waarachter imitatieboomstam. Nabijgelegen priestergraven en meest monumentaal uitgewerkte praalgraven van gekende figuren en families te Meulebeke, onder meer Dokter Prudent Plettinck (Tielt, 1819 - Meulebeke, 1888) en de families van Baveghem, Sacrez, Goethals, Bossuyt-Tack en Vanderoughstraete-Lievens. Grafkapel van de familie Roelandts-De Groote in neoclassicistische stijl met frontonbekroning, smalle rondboogvensters, deels beglaasde en witgeschilderde vleugeldeur, natuurstenen tegelvloer en dito altaar. Enkele gietijzeren grafkruisen. Graf van de Zusters van het Geloof met laag omhaagd voorperkje en brede opstaande plaat.
Aan noordzijde, bakstenen kapel onder zadeldak (zwarte Vlaamse pannen) met getrapte fries, zwartbakstenen kruis, gekoppelde segmentboogvensters en -deurtje onder druiplijst.

Aan noordoostzijde, colombarium met strooiweide, pijler met naamplaatjes en urnenveld.

Erepark met graven van Belgische militairen gesneuveld in de laatste meidagen van 1940. Voormalige graven van Franse militairen die in 1918 gesneuveld zijn, later vervangen door graven van Meulebeekse oud-strijders.

Grafzerk van enige Duitser, met name luitenant Ernst Potthoff (1884-1918), die gesneuveld is tijdens de bevrijding van Meulebeke in oktober 1918; zerk met bovenstuk in de vorm van een symmetrische helm en tekst "HIER RUHT/ ERNST POTTHOFF/ LEUTNANT/ U KOMPAGNIEFUHRER/ IRIR 238/ GEB 7 10 1884 IN HANNOVER/ GEFALLEN 14 9 1918 IN/ OOST-ROOSBEKE".

Gedenksteen voor de burgerlijke oorlogsslachtoffers - Tweede Wereldoorlog. Rechthoekige vlakke dekplaat uit betonnen blokken met uitsparing voor bloemperkjes, waarboven gemetseld kruis. Achteraan, rechtopstaande plaat met bruinrode bakstenen omlijsting. Linksboven een kruis; uitgehouwen witgeschilderde tekst "BURGERLIJKE OORLOGSSLACHTOFFERS/ 1940 MEULEBEKE 1945" en de namen chronologisch; onderaan, "R.I.V.".

Gedenksteen met kruis voor vier politieke gevangenen - Tweede Wereldoorlog. Eenvoudige modernistische vormgeving uitgevoerd in natuursteen. Rechthoekig podium met kleine geprofileerde sokkel waarop kruis en op de vier hoeken kleine rechtopstaande stenen op een plint. Op het kruis, zwartgeschilderde letters "A Ω"; op sokkel "HULDE AAN ONZE HELDEN". Elk van de stenen met opschrift "ROEMRIJKE GEDACHTENIS AAN DEN", de naam, zijn activiteiten en foto op porselein.

Tweede gedenksteen voor vier politieke gevangenen - Tweede Wereldoorlog. Rechthoekig tegelpodium met zwartbakstenen rechtopstaande plaat en geelbakstenen kruis; in de vier hoeken foto op porselein en namen.

Gedenksteen voor commandant Goffard en de soldaten van het 16de linieregiment 27 mei 1940 - Tweede Wereldoorlog. Rechtopstaande grafsteen op plint, aan twee zijden ruw afgewerkt; linkerzijde met boven de steen uitstekende ruw behouwen paal, waarin uitgehouwen kruis en palmtak. Op de plaat, een foto op porselein. Gesigneerd M. Dupont (Tielt). "LA COMMUNE DE MEULEBEKE AU COMMANDANT GOFFARD NÉ À VERVIERS LE 29.9.1894 ET SES SOLDATS DU 16 RÉGIMENT DE LIGNE TOMBÉS AU CHAMP D'HONNEUR POUR LA DÉFENSE DE MEULEBEKE ET DE LA PATRIE LE 27 MAI 1940"; "DE GEMEENTE MEULEBEKE AAN COMMANDANT GOFFARD EN ZIJN SOLDATEN VAN HET 16 LINIEREGIMENT GEVALLEN OP HET VELD VAN EER DEN 27 MEI 1940 BIJ DE VERDEDIGING VAN MEULEBEKE EN HET VADERLAND".

Tegen houten schutting aan de oostzijde, houten mijtervormig kapelletje onder zadeldakje, waarin gepolychromeerd beeldje van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes, waarvoor plaatje met opschrift "O.L.VR. V.L. BID VOOR ONS".

  • Met dank aan Frank Develtere voor de verkregen informatie.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207 : Mutatieschetsen, Meulebeke, Afdeling 2, 1892/10, 1981/12, 1983/54, 2003/27.
  • CLAERHOUT J., Kruisen route, Christus-jaar 1997, Meulebeke, 1997, nr. 20.
  • DEVELTERE F., Luitenant Ernst Potthoff, enige Duitser op het Meulebeeks Kerkhof. De Bevrijding van Meulebeke, oktober 1918, in De Roede van Tielt, jg. 37, nr. 4, 2006, p. 187-243.
  • Gaverspad, brochure wandelroutes, Meulebeke, s.d., p. 2-3.
  • JACOBS M., Zij die vielen als helden… Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, Deel 1, Brugge, 1996, p. 100.
  • JACOBS M., Zij die vielen als helden… Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, Deel 2, Brugge, 1996, p. 249-250.

Bron: CALLAERT G. met medewerking van BOONE B. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Meulebeke, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL38, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gemeentelijke begraafplaats [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90074 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.