erfgoedobject

Hoeve De Eendekooi

bouwkundig element
ID
90397
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90397

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve De Eendekooi
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve De Eendekooi
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Hoeve "De Eendekooi", met 18de-eeuwse kern maar eventueel ouder. Toegankelijk via een onverharde populierendreef met aan het begin twee bakstenen pijlers waarop een arduinen bol.

Historiek

Voormalige pachthoeve van de familie de Formanoir de la Cazerie, gelegen aan de grens met Aalter. De hoeve paalt aan de vochtige "Meersebossen", "Axpoele-bossen" of "Clercqs bossen" (naam van een vroegere boswachter), op de grens met Aalter en tussen de Wantebeek, Aaltervoetweg en "het Schoonberg" (Aalter). De rechte toegangsweg staat op de Ferrariskaart (1770-1778) als dreef getekend.

Volgens zegsman was dit vermoedelijk het jachthuis van de heren van Poeke, later in gebruik genomen als boerderij. De naam "Eendekooi" kan verwijzen naar een eertijds nabijgelegen eendenkwekerij (het is niet duidelijk of die op grondgebied Ruiselede of Aalter lag). In de literatuur is er sprake van eendenjacht in de nabijgelegen Berlootvijver, op de "Grenskaart tussen de kasselrijen Kortrijk en de Oudburg" van 1627, geschilderd door landmeter Lodewijk de Bersacques aangeduid als "den berloot vijver". Rond 1750 wordt de vijver ontwaterd en is nu bebost.

In 1763 komt de heerlijkheid Axpoele, waaronder dit jachtverblijf, in handen van de familie de Preud'homme d'Hailly en in 1839 gaat het geheel via een huwelijk over op de huidige eigenaar, de familie de Formanoir de la Cazerie. Op het primitief kadaster (circa 1830) getekend met het woonhuis ten noorden en de schuur met wagenhuis ten westen van het erf. Volgens De Flou in 1844 vermeld als "Hendekooie bij Axpoele".

In de eerste helft van de 19de eeuw wordt Charles-Louis Van Oost, brouwer in Ruiselede (zie Bruggestraat nummer 22) in de literatuur vermeld als pachter van de hoeve. In 1841 dient Van Oost een aanvraag in tot het uitbaten van een jeneverstokerij. Het is de vraag of die daadwerkelijk is opgericht want bij het kadaster wordt dit niet geregistreerd (hiervoor komt eerder de hoeve "Groot Kraaienbroek", zie Kraaienbroekdreef nummer 1, in aanmerking). Van Oost heeft daarvóór, in 1838, de Axpoelewindmolen (zie Axpoelmolenstraat nummer 1) gekocht van de familie de Preud'homme d'Hailly en bezit in 1845 een zestal huizen en heel wat gronden op de wijk Axpoele.

Ook nog "'t Hof van Adams" genoemd naar de laatste pachters, in 1979 legt deze familie het bedrijf stil. Grondige restauratie van de gebouwen in 1985. Aan de oostzijde wordt het huis met twee traveeën uitgebreid, aan noord- en zuidkant boven de deurtravee een dakkapel toegevoegd, deur- en vensteropeningen gewijzigd of aangepast, tegen de westgevel toevoegen van een lage aanbouw.

Beschrijving

Verankerde, rode baksteen (oorspronkelijk witbeschilderd) onder zadeldak (Vlaamse pannen) en boven een gepekte plint. De uitstekende bakstenen aan de westgevel laten vermoeden dat het de oorspronkelijke intentie is het gebouw langer te maken. De verhoogde begane grond, is zowel aan noord- als aan zuidzijde toegankelijk via een hoge ingang met omlijsting in classicistische stijl toegankelijk via een buitentrap. Beide toegangen worden dichtgemetseld, maar deze aan de zuidzijde bij de restauratie terug opengemaakt en voorzien van een nieuwe buitentrap.

Noordgevel met voormalige toegang gevat in een witbepleisterde omlijsting afgewerkt met een spiegelboog en segmentbogig fronton en geflankeerd door pilasters met imitatievoegen. Flankerende sementboogvensters met bepleisterde omlijsting, oorspronkelijk beluikt. Boven het rechtervenster een loden plaatje van brandverzekering van de Antwerpse maatschappij met opschrift "SECURITAS ANTVERPIA" (eind 18de-begin 19de eeuw). Twee rechtertraveeën, volgens een foto van 1910, met twee lage benedenvensters en erboven twee kleinere vensters. Bij de restauratie zijn de benedenvensters vergroot en de bovenvensters dichtgemetseld.

Zuidgevel met deur en flankerende vensters gelijkaardig uitgewerkt als aan de noordzijde. Bij de linkertraveeën zit enkel het bovenvenster links, voortgaande op een foto van 1945, nog op de oorspronkelijke plaats. Deur en benedenvenster zijn recent geplaatst. Nieuw schrijnwerk en beluikte vensters.

Westgevel met in de top drie openingen van een duiventil en eronder twee oculi.
Voormalige schuur en wagenhuis onder zadeldak (Vlaamse pannen) ten westen van de tuin. Achter het nieuwe, bakstenen parement zijn nog de oude muren bewaard. Wagendoorrit met oorspronkelijke houten zoldering. Recenter tweeledig ovenhuisje (staat niet op de Atlas der Buurtwegen, 1842) ten zuiden van de tuin.

De site staat op het middelpunt van vier dreven: de toegangsdreef, in westelijke richting verder gezet als beukendreef, volgt de grens met Aalter. Haaks daarop, in zuidelijke richting een essendreef en noordwaarts (op grondgebied Aalter) een kastanjedreef aangeplant door de huidige eigenaar.

  • BRAET M., De heerlijkheid Axpoele en haar heren en vrouwen, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 20, nummer 1, 2003, p. 39.
  • BRAET M., Stoker Charles-Louis Van Oost en zoon Jan-Francies, brouwer van Den Anker in de Bruggestraat, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 20, nummer 2, 2003, p. 89.
  • CLAEYS M., Pompbuizen, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 8, nummer 3, 1991, p. 134.
  • DEGUFFROY G., Een hoeve nader bekeken: De Eendenkooi, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 1, nummer 1, 1984, p. 17-22.
  • DEGUFFROY G., DEPREDOMME J., Ruiseleedse plaatsnamen, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 10, nummer 4, 1993, p. 171, p. 173.
  • DEPREDOMME J., Ruiseleedse gebouwen en plaatsnamen op de Grenskaart van 1627, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 2, nummer 2, 1985, p. 87-92.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ruiselede, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL39, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve De Eendekooi [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90397 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.