Teksten van Kasteel de Bergeyck

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/10970

Kasteel de Bergeyck ()

Kasteeltje in neo-Vlaamserenaissance-stijl met uitgestrekt park begrensd door de Frederik de Merodestraat en de Sint-Hubertusstraat. Het goed, dat regelmatig van eigenaar en oppervlakte veranderde, gaat terug op het oude hof de "Lintworm" met kern uit het derde kwart van de 16de en het tweede kwart van de 17de eeuw. In 1897 kwam het eigendom in handen van baron Amédée Pierre Marie de Caters (1839-1899), die het kasteel tot zijn huidige vorm liet uitbreiden. Baron Amédée de Caters, gehuwd met Berthe de Croix de Saint-Amour (1846-1924), was voorzitter van de Handelsrechtbank van Antwerpen, beheerder van het Suezkanaal en consul van het groothertogdom Mecklenburg-Strelitz. Zij grootvader baron Pierre-Joseph de Caters (1769-1861), van beroep bankier, bekleedde het ambt van burgemeester van Berchem, zijn zoon baron Pierre de Caters (1875-1944) staat bekend als luchtvaartpionier. Het kasteeltje kwam later in het bezit van de graven de Bergeyck, die het gebouw in 1996 lieten verbouwen tot appartementen.

Het gebouw zoals het op de kadasterschets van 1849 verschijnt vertoont een rechthoekige en L-vormige vleugel, gescheiden door een doorgang die kort tevoren werd overbouwd; circa 1874 wordt de hoofdvleugel aan de oostzijde verlengd. In 1897 worden achtereenvolgens de westvleugel heropgebouwd, de gevel van de bestaande middenvleugel tot zijn huidige vorm aangepast en oostvleugel opgetrokken, naar ontwerp van J.B. Claes. De mezzanino op de oostvleugel komt niet voor op de bouwplannen, die wellicht tijdens de uitvoering werden gewijzigd; een latere verhoging valt niet uit te sluiten, maar een bouwdossier voor een dergelijke ingreep werd niet gevonden.

Het hele complex bestaat uit vier elkaar opvolgende vleugels, waarvan de in 1897 toegevoegde oost- en westvleugel, elk drie traveeën breed en twee en een halve bouwlaag hoog onder schilddak, als hoekpaviljoenen zijn opgevat. Zij flankeren de brede, oude middenpartij, tien traveeën breed aan de tuinzijde en twee bouwlagen hoog onder een zadeldak. Ten westen sluit een lage, twee traveeën brede aanbouw aan, van twee bouwlagen onder zadeldak. De hoofdgevel in neo-Vlaamserenaissance-stijl bevindt zich aan de parkzijde. De opstand van de middenvleugel in traditionele bak- en zandsteenstijl, wordt gekenmerkt door een regelmatige ordonnantie met een getrapt dakvenster in de middenas. De vooruitspringende west- en oostvleugel uit 1897, onderscheiden zich door een middenrisaliet met getrapte top.

Pittoreske straat- en zijgevels, met gesloten doch in het straatbeeld sterk dominant karakter. Opgetrokken uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband, geaccentueerd door gele baksteen onder meer voor ontlastingsbogen en mozaïeken, met gebruik van witte natuursteen voor speklagen, waterlijsten kraagstenen, topstukken en diamantkoppen, en blauwe hardsteen voor de plint. Uiterste vleugels met trapvormig verhoogde middenrisalieten, middenpartij met brede houten erker; twee uitkragende ronde torentjes met polygonale bovenbouw en ingesnoerde naaldspits sieren het geheel. Beëindiging met houten kroonlijst op modillons. Zijingang afgesloten met ijzeren hek.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 956#1301-1302 en 956#3160.
  • Kadaster Antwerpen, Mutatieregisters Berchem, schetsen 1849/25, 1875/45, 1898/55.

Auteurs:  Plomteux, Greet; Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel de Bergeyck [online], https://id.erfgoed.net/teksten/189862 (geraadpleegd op ).


Kasteel de Bergeyck ()

Kasteel de Bergeyck met uitgestrekt park begrensd door Frederik de Merodestraat en Sint-Hubertusstraat. Het goed, dat regelmatig van eigenaar en oppervlakte veranderde, gaat terug op het oude hof de "Lintworm" met kern uit het derde kwart van de 16de en het tweede kwart van de 17de eeuw; in 1897 kwam het in handen van baron de Caters, later van de graven de Bergeyck.

Het gebouw zoals het op de kadasterschets van 1849 verschijnt vertoont een rechthoekige en L-vormige vleugel, gescheiden door een doorgang die kort tevoren werd overbouwd; circa 1874 wordt de hoofdvleugel aan de oostzijde verlengd; in 1897 wordt de gevel van de bestaande middenvleugel aangepast, de westvleugel grotendeels herbouwd en het huidige oostelijke woonhuis opgetrokken; de bouwaanvraag vermeldt J.B. Claes; de mezzanino op het woonhuis met aanpassing van dak en hoektoren dateert van begin 20ste eeuw alsook de wijziging van enkele muuropeningen.

Het hele complex bestaat uit vier elkaar opvolgende vleugels, waarvan twee (nieuwe) van drie traveeën en twee en een halve bouwlaag onder schilddak, links en rechts van een brede (oude) middenpartij (met onder meer de biljartzaal) onder zadeldak (leien); westelijke aanbouw onder pannen zadeldak van twee traveeën. De hoofdgevel in neo-Vlaamserenaissance-stijl bevindt zich aan de parkzijde. Vrij chaotische en blijkbaar niet als zichtgevels bedoelde straat- en zijgevels, met gesloten doch in het straatbeeld sterk dominant karakter; neotraditionele bak- en zandsteenstijl verfraaid met baksteenmozaïeken, panelen, speklagen, kordons, diamantkoppen en lisenen; sokkel van arduin. Uiterste vleugels met trapvormig verhoogde middenrisalieten, middenpartij met brede houten erker; twee uitkragende ronde torentjes met polygonale bovenbouw en ingesnoerde naaldspits sieren het geheel. Beëindiging met houten kroonlijst op modillons. Zijingang afgesloten met ijzeren hek.

  • Gemeente-archief Berchem, 0.1/5, dossier 7, 27 april 1897, 9 juli 1897.
  • Kadaster Antwerpen, Mutatieregisters Berchem, schetsen 1849/25, 1875/45, 1898/55.

Bron: KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. & HIMLER A. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nd, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel de Bergeyck [online], https://id.erfgoed.net/teksten/10970 (geraadpleegd op ).